اندیکاتورهای متقدم و متاخر در تحلیل تکنیکال
اندیکاتورهای متقدم (Leading) و متاخر (Lagging) ابزارهایی در تحلیل تکنیکال هستند که قدرت و یا ضعف روند دارایی‌ها و بازارهای مالی را می‌سنجند.
در فارسی، اندیکاتورهای Lagging با نام اندیکاتورهای تاخیردار یا تاخیری و اندیکاتورهای Leading با نام اندیکاتور پیشرو یا پیشتاز نیز شناخته می‌شوند.
اگر بخواهیم به طور ساده این دو نوع اندیکاتور را تعریف کنیم، اندیکاتور متقدم جلوتر از چرخه‌های اقتصادی و روندهای بازار تغییر می‌کنند؛ اما محاسبات اندیکاتورهای متاخر مربوط به اتفاقات گذشته است و یک دید کلی در مورد اطلاعات سابق یک بازار و یا اقتصاد به ما ارائه می‌دهند.
به بیان دیگر اندیکاتورهای متقدم سیگنال‌های پیشگویانه را فراهم می‌کند و قبل از وقوع اتفاق یا روند آن را به ما نشان می‌دهد؛ اما اندیکاتورهای متاخر سیگنال‌ها را بر اساس روندی که در حال حاضر درون آن قرار داریم ارائه می‌دهد.
این دو نوع اندیکاتور به طور گسترده توسط سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بازار بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد و در تحلیل تکنیکال کاربرد زیادی دارد.
در بازارهای مالی، اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال تاریخچه‌ای طولانی دارند و پیدایش آن‌ها تا اوایل قرن بیستم باز می‌گردد.
ایده اصلی پشت این اندیکاتورها به توسعه تئوری داو مربوط است که در بین سال‌های ۱۹۰۲ تا ۱۹۲۹ در مورد آن‌ها نوشته شد.
به طور کلی تئوری داو ادعا می‌کند که حرکات قیمت‌ها تصادفی و رندوم نبوده و با استفاده از تحلیل رفتارهای قبلی بازار می‌توان آن‌ها را پیش‌بینی کرد.
به غیر از آن از اندیکاتورهای متقدم و متاخر برای مشخص کردن عملکردهای اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ پس می‌توان گفت این اندیکاتورها همیشه به تحلیل تکنیکال و قیمت‌ها مربوط نیست و برای دیگر متغییرهای اقتصادی و شاخص‌های مفید است.
نحوه کار اندیکاتورهای متقدم و متاخر
اندیکاتورهای متقدم
همانطور که گفته شد اندیکاتورهای متقدم در مورد روند‌هایی که هنوز به وجود نیامده‌اند به ما اطلاعات می‌دهند.
از این اندیکاتورها می‌توان برای پیش‌بینی بحران‌های اقتصادی و یا ریکاوری شدن بازار (تشخیص پایان اصلاح) استفاده کرد و همچنین تحلیلگران در بازار بورس، فروش اجناس و… نیز از اندیکاتورهای متقدم بهره می‌برند.
پس به این نتیجه می‌رسیم که اندیکاتورهای متقدم جلوتر از چرخه‌های اقتصادی حرکت می‌کنند و در کل برای تحلیل‌های کوتاه و یا میان مدت مناسب هستند.
RSI و استوکاستیک دو نمونه از اسیلاتورهای متقدم هستند.
اندیکاتورهای متاخر
بر خلاف اندیکاتورهای متقدم، اندیکاتورهای متاخر برای شناسایی و بررسی روندهای موجود و زنده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این اندیکاتورها سیگنال‌هایی را مشخص می‌کنند که به خودی خود و با چشم غیر مسلح (بدون اندیکاتور) قابل شناسایی نباشند؛ در نتیجه این دسته از اندیکاتورها عقب‌تر از چرخه‌های اقتصادی حرکت می‌کنند.
به طور معمول اندیکاتورهای متاخر برای تحلیل‌های بلندمدت مناسب بوده و بر اساس اطلاعات گذشته و دیتاهای قیمتی کار می‌کنند.
به طور ساده اندیکاتورهای متاخر سیگنال‌هایی را به ما می‌دهند که در نتیجه روندهای بازار و اتفاقات اقتصادی موجود به وجود آمده‌اند و از قبل کار خود را شروع کرده‌اند.
میانگین‌های متحرک و باندهای بولینگر از نمونه اندیکاتورهای متاخر هستند.
کاربرد در تحلیل تکنیکال
همانطور که گفته شد اندیکاتورهای اقتصادی بخشی از بازارهای مالی هستند. بسیاری از تحلیلگران بازارهای مالی از ابزارهایی استفاده می‌کنند که به عنوان اندیکاتورهای متقدم و یا متاخر شناخته می‌شوند.
واضح است که اندیکاتورهای متقدم در تحلیل تکنیکال سیگنال‌های پیش‌بینی‌کننده را ارائه می‌دهند و معمولا بر اساس قیمت‌های دارایی‌ها و حجم معاملات کار می‌کنند.
اندیکاتورهای متقدم در تحلیل تکنیکال حرکاتی در بازار را مشخص می‌کنند که ممکن است در آینده‌ای نزدیک اتفاق بیفتند؛ اما درست مانند اکثر اندیکاتورها، همیشه کاملا دقیق نیستند.
از اندیکاتورهای متقدم که در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به RSI (شاخص قدرت نسبی) و یا Stochastic اشاره کرد.
در برخی تعریف‌ها نمودار شمعی نیز می‌تواند با توجه به الگوهایی که می‌سازد به عنوان یک اندیکاتور متقدم شناخته شود.
این الگوهای ساخته شده توسط نمودار شمعی می‌تواند برخی اتفاقات آینده بازار را نمایان کند.
از آن طرف اندیکاتورهای متاخر تحلیل تکنیکال بر اساس اطلاعات گذشته کار می‌کنند و یک دید کلی در مورد اتفاقات گذشته بازار به معامله‌گران می‌دهند؛ اما با این حال برای شناسایی شروع روندهای جدید بازار قابل استفاده هستند؛ برای مثال اگر یک روند رو به بالا تمام شده و قیمت به زیر میانگین متحرک برود، احتمال شروع یک روند رو به پایین به وجود می‌آید.
در بعضی موارد یک اندیکاتور ممکن است نماینده هر دو دسته اندیکاتورهای معرفی شده باشد؛ از این نوع اندیکاتورها می‌توان به ابر ایچیموکو اشاره کرد که ترکیبی از اندیکاتور متقدم و متاخر است.
در تحلیل تکنیکال هم اندیکاتورهای متقدم و هم متاخر مزایا و معایب خاص خودشان را دارند.
برای پیش‌بینی روندهای آینده بازار، اندیکاتورهای متقدم بهترین فرصت‌ها را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند؛ اما مشکل اصلی اینجاست که اندیکاتورهای متقدم ممکن است دائما سیگنال‌های خطا و اشتباه به ما بدهند.
در همین حال اندیکاتورهای متاخر بسیار قابل اعتماد‌تر هستند؛ زیرا بر اساس اطلاعات موجود در گذشته کار می‌کنند.
نقطه ضعف واضح این دسته از ابزارها همین تاخیر در واکنش نشان دادن به حرکات بازار است و گاهی اوقات ممکن است که سیگنال‌های مناسب دیر به دست معامله‌گر برسند و او نتواند تصمیم درست خود را در معامله اتخاذ کرده و یک سود خوب را از دست بدهد.
استفاده در اقتصاد کلان
به جز توانایی اندیکاتورهای متقدم و متاخر در بررسی روندهای قیمتی بازار، از آن‌ها می‌توان برای تحلیل روندهای کلان اقتصادی نیز استفاده کرد.
شاخص‌های اقتصاد کلان تقریبا با اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال متفاوت هستند؛ اما آن‌ها را نیز می‌توان در دسته‌بندی‌های متقدم و متاخر جای داد.
در بخش‌های قبلی نیز به مثال‌هایی از تحلیل اقتصاد کلان اشاره کردیم که از بین آن‌ها فروش اجناس، قیمت مسکن و فعالیت یک واحد اقتصادی مهم‌ترین‌ها هستند.
در کل این اندیکاتورها آینده فعالیت‌های اقتصادی را مشخص کرده و یا حداقل یک دیدگاه پیشگویانه در مورد آن‌ها به ما می‌دهند.
از شاخص‌های متاخر در اقتصاد کلان می‌توان به نرخ تورم اشاره کرد. در کنار GDP و CPI، نرخ تورم معمولا می‌توانند میزان توسعه کشورهای مختلف در مقایسه با هم و یا پیشرفت یک کشور خاص نسبت به سال‌های گذشته خود را به ما نشان بدهند.
سخن پایانی
اندیکاتورهای متقدم و متاخر چه در تحلیل تکنیکال و یا چه در اقتصاد کلان مورد استفاده قرار بگیرند، نقش مهمی در مطالعات اقتصادی و تحلیل بازارها بازی می‌کنند.
آن‌ها تفسیر‌های مختلف از اطلاعات اقتصادی را با به وجود آوردن ابزارهای سیگنال‌دهی به ما ارائه می‌دهند.
به طور کلی این اندیکاتورها می‌توانند روندهای آینده را به ما نشان بدهند و یا روندهای فعلی را تایید کنند.
به جز استفاده در تحلیل تکنیکال، از شاخص‌های متاخر و متقدم برای سنجش وضعیت اقتصادی کشورها و یا یک واحد صنعتی بزرگ با توجه به وضعیت آن‌ها در سال‌های گذشته و یا در مقایسه با دیگر کشورها، استفاده می‌شود.
