راهکارهایی برای مدیریت اضطراب و استرس در بازارهای مالی

بازار؛ گروه بورس: همانطور که قبلا گفته شد رفتار مالی به عنوان یکی از مهم‌ترین معیارهای تحلیل بازار است بنابراین نوع رفتار سهامدار در قبال نوسان بازار می‌تواند آن را در سود دهی و کاهش میزان زیان کمک کند. در این گزارش بر اساس برآیند رفتار سهامداران با تجربه راهکارهایی برای مدیریت اضطراب و استرس در بازارهای مالی ارائه میکنیم

نوسانات بازار چیست؟

به‌طورکلی نوسانات بازار معیاری از تمایل بازار برای افزایش یا کاهش شدید در یک دوره زمانی کوتاه است. این نوسان را معمولاً به‌وسیله انحراف استاندارد ROI اندازه‌گیری می‌کنند. ROI یا همان بازده یک سرمایه‌گذاری مدت‌زمانی را مشخص می‌کند که فرد می‌تواند برابر با مبلغی که سرمایه‌گذاری کرده، به دست آورد. انحراف معیار نیز یک داده آماری بوده که میزان تغییرات یا انحراف قابل‌انتظار یک بازار را نشان می‌دهد. ذکر یک مثال برای درک این مفهوم ضروری به نظر می‌رسد. شما با ملاحظه بازار می‌توانید ببینید که شاخص S&P 500 دارای انحراف استاندارد حدود ۱۵ درصد است؛ درحالی‌که یک سرمایه‌گذاری پایدارتر مانند گواهی سپرده معمولاً دارای انحراف استاندارد یکسانی بوده و برابر با صفر است؛ زیرا هرگز بازده تغییر نمی‌کند.

بازارهای پر نوسان را معمولاً با نوسانات گسترده قیمت و معاملات سنگین مشخص می‌کنند. این نوسان‌ها اغلب ناشی از تعادل‌نداشتن میزان خریدها و فروش‌هاست. برخی می‌گویند بازارهای نوسانی ناشی از مواردی مانند نشریات اقتصادی، اخبار شرکت‌ها، توصیه‌های یک تحلیلگر معروف، عرضه اولیه عمومی (IPO) یا نتایج غیرمنتظره سودآور برخی از سهام است. برخی دیگر نیز نوسانات بازار را به گردن معامله‌کنندگان،‌ فروشندگان کوتاه‌مدت و سرمایه‌گذاران نهادی می‌اندازند.

یک توضیح منطقی این بود که واکنش‌های سرمایه‌گذار ناشی از نیروهای روانی است. این نظریه در مواجهه با تئوری بازار کارآمد (EMH) بوده که بیان می‌کند قیمت‌های بازار صحیح هستند و برای منعکس‌کردن همه اطلاعات تنظیم می‌شوند. این رویکرد رفتاری می‌گوید که تغییرات قابل‌توجه قیمت که ما با نام نوسانات می‌شناسیم، ناشی از تغییر ذهن جمعی توسط عموم سرمایه‌گذاران است. واضح است هیچ اتفاق‌نظری درباره این وجود ندارد که چه چیزی سبب نوسان می‌شود؛ زیرا به هر حال این گزاره همیشه وجود داشته و سرمایه‌گذاران باید راه‌هایی برای مقابله با آن و مدیریت اضطراب خود ایجاد کنند.

کاهش استرس امری حیاتی در زندگی

متخصصان روان‌شناسی مدت‌هاست که به اثرات مضر استرس تأکید می‌کنند. استرس روی خواب، سلامت جسمی و درک شما از همه‌چیز تأثیر می‌گذارد. در مواقع عدم اطمینان مالی و همچنین اجتماعی، مهم است که ابتدا سلامت روان خود را در نظر بگیرید. سطوح بالای استرس درواقع دیدگاه و ادراک افراد را تغییر داده و احتمال تصمیم‌گیری تکانشی را افزایش می‌دهد. به این دلیل عاقلانه است که قبل از تصمیم‌گیری بزرگی که مرتبط با سرمایه‌گذاری و تغییرات مهم در زندگی بوده، مدیریت اضطراب را در پیش بگیرید. استرس سبب می‌شود تا احساس کنیم کنترل خود را از دست می‌دهیم؛ به همین دلیل باید کنترل سبک زندگی خود را، مستقل از امور مالی در هر کجا که می‌توانید به دست بگیرید؛ زیرا امری حیاتی است. برخی از پیشنهاد‌هایی که به شما کمک می‌کند تا به‌طورکلی مدیریت اضطراب خود را به دست داشته باشید، در اینجا آورده شده است:

• تمرکز روی سلامتی

  شاید بارها این پیشنهاد را شنیده باشید، اما فراموش نکنید که با وجود سادگی بسیار حائز اهمیت است. به‌طور منظم ورزش کنید و به اندازه کافی بخوابید. بی‌خوابی اثرات منفی زیادی بر کارکرد تک‌تک بخش‌های بدن شما دارد. همچنین خوب غذا بخورید و مدیتیشن را تمرین کنید. زمانی را برای شرکت در فعالیت‌های تفریحی که شما را خوشحال می‌کند اختصاص دهید یا سرگرمی جدیدی برای خود کشف کنید.

• استفاده‌نکردن از مکانیسم‌های مقابله‌ای

  یکی دیگر از راه‌های مدیریت اضطراب استفاده‌نکردن از مکانیسم‌های مقابله‌ای است. کنترل این رفتار سخت‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید. برای مقابله با استرس زیاد سیگار نکشید و به سمت نوشیدنی‌های مضر نروید. بلکه بهتر است به‌جای آن حواس خود را روی کنترل ساعات کاری و انجام‌ندادن ریسک‌های غیرضروری متمرکز کنید.

• ارتباطات اجتماعی

  شاید تعجب‌آور به نظر برسد، اما حمایت اجتماعی سبب می‌شود تا افراد تاب‌آوری بیشتری در برابر استرس داشته باشند. با شیوع کرونا و شروع قرنطینه‌های سراسری، بسیاری از افراد که در مشاغل پرتنش فعالیت می‌کردند، در معرض افسردگی قرار گرفتند؛ بنابراین شما باید ارتباط خود را با سیستم حمایتی حفظ کرده و با دیگران ارتباط برقرار کنید تا از احساس نگرانی درباره افکار مضطرب خودداری کنید.

راهکارهایی برای مدیریت اضطراب

تمرین راهکارهای گفته‌شده در بخش قبل در مدیریت اضطراب به شما کمک زیادی می‌کند. با این حال هنگامی که قصد دارید دوباره به سمت سرمایه‌گذاری آن هم در بازارهای نوسانی بروید، ممکن است این استرس دوباره برگردد. اولین قدم این است که سعی کنید آنچه را که از نظر اقتصادی اتفاق می‌افتد، بپذیرید. روند صعودی خوش‌بینانه‌ای که طی سال‌های گذشته وجود داشته به‌سرعت کاهش یافته و ما اکنون در دوره پرنوسانی قرار داریم. این بدان معنا نیست که سرمایه‌گذاران باید در یک وضعیت دائمی اضطراب‌آور که ناشی از نوسان قیمت سهام بوده زندگی کنند. برای برخورد با بازار سهام نوسانی و مدیریت اضطراب بهتر است این دستورالعمل‌ها را در نظر داشته باشید.

بررسی‌نکردن لحظه‌ای بازار:

بررسی بیش‌ازحد سبد سهام به‌طورکلی توصیه‌ای نادرست است؛ به‌‌ویژه در زمانی که بازار در رکود خود قرار دارد. برای بیشتر افراد،‌ سرمایه‌گذاری یک پیشنهاد بلندمدت است. بررسی مداوم سرمایه‌گذاری‌های خود نه‌تنها غیرضروری است، بلکه اغلب اوقات سبب ایجاد استرس شدید نیز می‌شود. 

بالا بردن قدرت تحلیل :

بازار بورس بر مبنای اصول اقتصادی و علمی حرکت می کند و تمامی اتفاقات در آن دارای دلیل می باشد. تحلیل بازار بورس چیزی است که می تواند باعث موفقیت در آن و در نتیجه استرس کمتر شود . وقتی که شما قدرت تحلیل مناسبی داشته باشید و بدانید که سهمی که خریده اید، سهم ارزشمندی است دیگر با نوسانات در بورس دچار هیجان نخواهید شد.

بسیاری از افراد تا می شنوند که یک سهم ریزش کرده است دچار اضطراب و استرس می شوند چون آن سهم و یا سهام را بر اساس شنیده ها و توصیه ها خریده بوده اند و نه بر اساس تحلیل. وقتی شما خرید یا فروش و به طور کلی معاملات خود را بر اساس تحلیل درست و قوی انجام دهید دیگر خیالتان راحت خواهد بود و استرسی هم نخواهید داشت.

در بازار بورس دو نوع تحلیل وجود دارد که شما می توانید از آنها استفاده کنید. تحلیل فاندامنتال یا بنیادی، همان گونه که از نامش پیداست به بررسی عوامل بنیادی و ریشه ای تاثیرگذار بر روی یک سهم می پردازد. این تحلیل به شما نشان می دهد که ارزش واقعی یک سهم چقدر است. تحلیل دیگر، تحلیل تکنیکال می باشد که کاری با ارزش واقعی یک سهم ندارد و تنها چیزی که مهم است قیمت کنونی و چارت تغییرات قیمت آن می باشد.

مثبت فکر کردن:

اگر الان می بینید که بورس منفی است و شما در ضرر هستید به این فکر کنید که این منفی تمام می شود و دوباره روزهای سبز بورس شروع خواهد شد. بازار بورس بارها این اتفاقات را تجربه کرده است. بنابراین شما باید مثبت اندیش باشید. زمانی که مثبت فکر کنید و دیدی بلندمدت داشته باشید از استرس ناشی از معاملات بورس برای شما کاسته می شود. شما باید به این بیندیشید که بالاخره در این بازار پرنوسان نوبت سود شما هم می رسد و در همیشه روی یک پاشنه نمی چرخد.

نیمه رها نکردن بازار:

خیلی ها با ضرر کردن در بورس به سرعت سعی می کنند تا  از این بازار خارج شوند. آنها منتظر یک موقعیت مناسب می مانند تا از این بازار پردردسر خارج شوند و به همین خاطر استرس ناشی از معاملات بورس برای آنها زیاد است. بازار بورس را نیمه کاره رها نکنید و تا آخر پای آن بمانید و مطمئن باشید که روزهای خوب به زودی خواهند آمد.

داشتن استراتژی معاملاتی:

یکی از مواردی که باعث استرس افراد در بورس می شود، نداشتن نداشتن استراتژی معاملاتی می باشد. افراد زیادی در بورس وجود دارند که بدون تحلیل و دلیل و صرفا بر اساس شنیده ها و توصیه ها دست به خرید یا فروش می زنند و در هنگام خرید یا فروش هم هیچ استراتژی برای خود ندارند. همین موضوع سبب می شود تا با کوچکترین چیزی که بر خلاف پیش بینی آنها باشد آنها دچار استرس شوند.

واقعا درک چنین افرادی مشکل است چون عجیب است که یک فرد برای سرمایه خود که حاصل سالها تلاش اوست، هیچ استراتژی و برنامه ای نداشته باشد.

داشتن استراتژی موجب می شود تا در شرایط گوناگون از ریسک معاملات شما کاسته شود و شما در صورت پایین آمدن قیمت ها دچار ضرر کمتری شوید و در نتیجه استرس کمتری داشته باشید. وقتی شما در کار خود نظم داشته باشید و بر اساس یک قاعده درست پیش بروید مطمئنا خیال آسوده تری خواهید داست و استرس ناشی از معاملات بورس برای شما کمتر خواهد بود.

شما باید برای خود حد ضرر تعیین کنید و به طور دقیق بدانید که می خواهید روی یک سهم چه نوع سرمایه گذاری انجام دهید. باید به خوبی به این که سرمایه گذاری شما کوتاه مدت، میان مدت و یا بلندمدت است توجه کنید و برای هر کدام از آنها برنامه مشخصی داشته باشید. برنامه داشتن در بورس مساوی است با استرس کمتر و سود بیشتر.