شبکه بیت‌کوین به عنوان یک ارز رمزنگاری شده، غیرمتمرکز است، به این معنی که دارای مرکزیت و نهاد ناظر خاصی نیست.
برخی کشورها سعی کرده‌اند برای بیت‌کوین قوانینی وضع کنند.
اما بطور کلی هیچ بانک مرکزی، شرکتی خاص، افرادی شناخته شده مسئول شبکه بیت‌کوین نیست که مسئولیت مدیریت تراکنش‌ها و بطور کلی شبکه را بر عهده داشته باشد.
بیت‌کوین شبکه‌ای از کامپیوترها و دستگاه‌هایی است که در سرتاسر دنیا وجود دارد و اصطلاحا به نام ماینر یا استخراج‌کننده شناخته می‌شوند.
پس هر دو کار (تایید تراکنش‌ها و ایجاد بیت‌کوین جدید) بر عهده ماینرها یا همان استخراج‌کنندگان بیت‌کوین است.
ماینرها هستند که شبکه بیت‌کوین را پایدار نگه داشته‌اند و دستگاه‌های آنها برای کار کردن برق زیادی مصرف می‌کند.
اما چه دلیلی دارد ماینرها مبالغ زیادی برای خرید دستگاه‌های استخراج بیت‌کوین و برق هزینه کنند؟
پاسخ در یک کلمه خلاصه می‌شود: کسب درآمد.
استخراج بیت‌کوین یک صنعت چندمیلیارد دلاری در دنیاست. با رشد قیمت بیت‌کوین در سال‌های اخیر، افراد زیادی برای استخراج ارز هجوم آورده‌اند.
در ایران نیز به دلیل قیمت پایین برق، هزینه استخراج بیت‌کوین کمتر از برخی کشورهای دنیاست. به همین خاطر در مدتی محدود، مزارع استخراج بیت‌کوین زیادی با برق کشاورزی، برق صنعتی و… راه‌اندازی شده است.
خوراک اصلی دستگاه‌های ماینر، برق است. دستگاه‌های ماینینگ بیت‌کوین که اصطلاحا ASIC نام دارند، انواع مختلفی دارند و مصرف برق آنها متفاوت است.
یک نمونه متداول آن با نام Antminer S9j توان مصرفی ۱۳۵۰ وات دارد.
در مقایسه با سایر وسایل برقی، توان مصرفی چند مورد از وسایل خانگی به این ترتیب است:
- یک مخلوط کن معمولی پارس‌خزر: ۳۵۰ وات
- یک لپ‌تاپ معمولی: ۵۰ وات
- یک یخچال ۲۰ فوت: ۴۰۰ تا ۵۰۰ وات
استخراج ارز با یک دستگاه نیز بسیار نادر است. اغلب ماینرها چندین دستگاه دارند و مزارع بزرگ استخراج گاهی تا صدها و هزاران دستگاه ماینر را به برق وصل کرده‌اند.
درآمد ماینرها دقیقا از کجاست؟
هر ۱۰ دقیقه، یک بلاک به بلاک‌چین بیت‌کوین اضافه می‌شود و با این کار، ۱۲٫۵ بیت‌کوین جدید ایجاد می‌شود. البته این ۱۲٫۵ بیت‌کوین طبق قوانین شبکه بیت‌کوین، در سال ۲۰۲۰ تغییر می‌کند و به ۶٫۲۵ بیت‌کوین می‌رسد.
علاوه بر این ۱۲٫۵ بیت‌کوین، با اضافه شدن هر بلاک به بلاک‌چین، تعدادی تراکنش که در این بلاک جای گرفته نیز تایید (Confirm) می‌شود.
یک ماینرها به تنهایی قدرت استخراج یک بلاک را ندارد، زیرا همانطور که اشاره کردیم تعداد ماینرها بسیار زیاد است و رقابت شدیدی وجود دارد. به همین دلیل دسته‌هایی از ماینرها در استخرهای استخراج عضو می‌شوند تا شانس موفقیت و کسب درآمد خود را بالا ببرند.
وقتی یک استخر (یک مجموعه از ماینرها) یک بلاک را استخراج کرد، بیت‌کوین‌های جدید که ایجاد شده‌اند بین مشارکت‌کنندگان متناسب با سهمی که در کار داشته‌اند تقسیم می‌شود.
علاوه بر این، کارمزدهای تراکنش‌هایی که تایید شده‌اند نیز بین ماینرها توزیع می‌شود.
این قوانین از کجا آمده؟
شاید برایتان سوال پیش بیاید که چه کسی نحوه کارکرد بیت‌کوین را تعیین کرده؟ چه کسی تعیین کرده باید در ازای استخراج هر بلاک مثلا ۱۲٫۵ بیت‌کوین به استخراج کننده برسد؟
ابتدا بهتر است اشاره کنیم که پاداش استخراج هر بلاک در ابتدای شکل‌گیری بیت‌کوین ۵۰ بیت‌کوین بوده ولی هر از ۴ سال این پاداش نصف می‌شود.
به همین دلیل در سال ۲۰۲۰ پاداش استخراج به ۶٫۲۵ بیت‌کوین می‌رسد.
کلیه قوانین شبکه، توسط ایجاد کننده بیت‌کوین که با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو شناخته می‌شود در شبکه بیت‌کوین برنامه‌نویسی شده است. کسی نمی‌تواند در بلاک‌چین بیت‌کوین دستکاری کند و آنرا به نفع خود یا افراد دیگری تغییر دهد.
اگر بخواهیم این قوانین را تغییر دهیم، اصطلاحا باید یک انشعاب (فورک) از شبکه بیت‌کوین ایجاد کنیم که در این صورت یک ارز دیجیتال جدید ایجاد می‌شود.
ارز بیت‌کوین‌کش و بسیاری از فورک‌های دیگر نیز به همین ترتیب ایجاد شده‌اند.
مصرف برق کل شبکه بیت‌کوین در حال حاضر چقدر است؟
یک سایت نمودار مصرف کل شبکه بیت‌کوین را نمایش می‌دهد که در اینجا می‌توانید مشاهده کنید.
در لحظه‌ی نگارش این مطلب، مصرف کل شبکه بیت‌کوین نزدیک به مصرف برق کشور اتریش است.
مصرف برق هر تراکنش بیت‌کوین برابر با مصرف برق ۲۰ روز یک خانواده معمولی آمریکاییست.
بنابراین وقتی شما مقداری بیت‌کوین از یک آدرس به آدرس دیگر می‌فرستید، معادل مصرف برق ۲۰ روز یک خانواده آمریکایی برق مصرف می‌کنید.
چنین مصرف بالایی دلیل بر این شده تا انتقادات زیادی به بیت‌کوین وارد شود، زیرا مصرف برق بالای شبکه بیت‌کوین موجب شده تا این شبکه مسئول انتشار گازهای گلخانه‌ای به اندازه کشور دانمارک باشد.
مصرف برق سایر ارزها
یکی از دلایل بنیادی که بیت‌کوین برق زیادی مصرف می‌کند در الگوریتم آن (با نام الگوریتم proof of work یا اثبات کار) نهفته است.
در حال حاضر در برخی ارزهای دیگر مانند اتریوم نیز از این الگوریتم استفاده شده است. ارز اتریوم با وجودیکه دومین ارز برتر بازار ارزهای دیجیتال (از نظر ارزش بازار) محسوب می‌شود، برق مصرفی بسیار کمتری نسبت به بیت‌کوین دارد.
با این حال، بازهم این مصرف بالاست.
مصرف برق شبکه اتریوم در حال حاضر تقریبا نزدیک به میزان مصرف برق کشور لوکزامبورگ است.
هر تراکنش در شبکه اتریوم، برق معادل ۱ روز خانواده آمریکایی را مصرف می‌کند.
خلاصه
- بیت‌کوین دارای مرکزیت نیست و هیچ نهاد مرکزی آنرا کنترل یا مدیریت نمی‌کند.
- بنابراین بیت‌کوین نیاز به یک مکانیزم برای پردازش تراکنش‌ها و حفظ پایداری شبکه داشته و به همین دلیل مفهوم استخراج ارز در ابتدا در قوانین شبکه کدنویسی شده است.
- شبکه بیت‌کوین شامل تعداد زیادی کامیپوترها و دستگاه‌های استخراج است که کار تایید و پردازش بلاک‌های بلاک‌چین بیت‌کوین را برعهده دارند.
- به دلیل پردازش فوق‌العاده زیادی که این شبکه نیاز دارد، این دستگاه‌ها برق زیادی مصرف می‌کنند.
- ماینرهایی که این دستگاه‌های استخراج را به شبکه وصل کرده‌اند بابت استخراج بلاک جدید و کارمزد تراکنش، درآمد کسب می‌کنند.
