همه افرادی که اخبار و آموزش بورس را دنبال می کنند، اسم سهام داران حقیقی و حقوقی را شنیده اند. مثلا حقوقی ها از سهام شرکت الف حمایت کردند، حقوقی ها در نماد الف در نقش فروشنده ظاهر شدند و یا آماری از پایین ترین نسبت های خرید به فروش حقیقی، میزان ورود پول حقیقی و غیره.
به طور کلی دو گروه سهامدار در بازار بورس فعالیت می کنند، افراد حقیقی و حقوقی.
افراد حقیقی چه کسانی هستند؟
افراد حقیقی که به آن ها سهامداران خرد نیز گفته می شود، تمام کسانی هستند که به طور مستقل در بازار بورس فعالیت می کنند. اگر شما نیز با طی کردن فرآیند احراز هویت سجام، کد بورسی دریافت کرده اید و به صورت یک هویت مستقل در این بازار خرید و فروش می کنید، یک سهامدار حقیقی هستید.
افراد حقوقی چه کسانی هستند؟
حقوقی ها یا همان سهام داران عمده مجموعه ای از سهامداران حقیقی هستند که در قالب یک شرکت سبد گردانی، شرکت سرمایه گذاری، صندوق سرمایه گذاری، کارگزاری و غیره در بازار سهام فعالیت می‌کنند. یعنی هر فرد نمی تواند به صورت مستقل معامله کند بلکه همه مجموعه تحت عنوان صندوق یا شرکتی که در آن عضو هستند، فعالیت می کنند. در این حالت سازمان مربوطه یک سهامدار حقوقی نامیده می شود و شامل مجموعه ای از افراد (مدیر عاملان، کارمندان و غیره) و همچنین نام تجاری، کد اقتصادی و اطلاعات ثبت شرکت می باشد. پس منظور از یک سهامدار حقوقی، یک نهاد فعال در بازار بورس است.
نقش افراد حقیقی و حقوقی در بازار بورس چیست؟
هر یک از این دو گروه سهامدار استراتژی متفاوتی در بازار دارند چرا که اهداف و شرایط فعالیت آن ها با هم متفاوت است. در نتیجه تاثیری که بر بازار می گذارند نیز با هم تفاوت دارد.
مثلا افراد حقیقی معمولا دید کوتاه مدت به بازار دارند، با سرمایه اندک وارد بازار می شوند و فارغ از ارزندگی و فاکتور های بنیادی سهم، تنها به دنبال کسب سود هستند. بنابراین ممکن است سهام ارزنده از چشم آن ها دور بماند. یا از آن جا که بسیاری از آن ها تازه واردان به این بازار هستند، دانش کافی برای فعالیت در بازار ندارند از همین رو ممکن است به راحتی تحت تاثیر شایعات و جو روانی بازار اقدام به خرید و فروش کنند و بازار را از حالت تعادل خارج کنند.
البته این موضوع برای تمام سهامداران حقیقی صادق نیست اما در حقیقت عده معدودی از اشخاص حقیقی دانش و تجربه کافی را دارند. به همین دلیل معمولا توصیه می شود افراد تازه‌وارد تا زمان آشنایی با فرآیند بازار و معاملات، از طریق صندوق های سرمایه گذاری اقدام کنند.
از طرفی افراد حقوقی معمولا با دید بلند مدت وارد بازار می شوند و سرمایه زیادی را به بازار تزریق می کنند. هدف آن ها تنها کسب سود نیست بلکه گاهی برای حمایت از یک سهم، حفظ یا به دست آوردن کرسی هیئت مدیره یا تامین مالی اقدام به خرید و فروش می کنند. مثلا ممکن است گاهی بازار مثبت باشد اما سهامداران حقوقی برای حفظ تعادل بازار، در نقش فروشنده ظاهر شوند. اشخاص حقوقی شامل تیمی از تحلیلگران هستند و خرید و فروش را بر اساس ارزش واقعی سهم ها انجام می دهند. از این گذشته نظارت هایی از سوی ناظر بازار و سهامداران شرکت بر عملکرد آن ها وجود دارد. بنابراین حساب شده تر از سهامداران حقیقی عمل می کنند و رفتار هیجانی و عجولانه ندارند چرا که باید پاسخگو بوده و ریسک سرمایه را کنترل کنند.
آیا خرید و فروش حقوقی ها نوعی سیگنال در بازار است؟
یکی از موضوعاتی که در بازار وجود دارد و حتما شما نیز با آن روبرو شده اید، اینست که گاهی افراد حقیقی بر اساس رفتار اشخاص حقوقی در بازار فعالیت می کنند. مثلا اگر حقوقی ها در حال فروش یک سهم خاص هستند، سهام داران حقیقی نیز فکر می کنند باید آن سهم را بفروشند یا برعکس. در صورتی که همانطور که گفتیم هدف افراد حقوقی از معاملات می تواند حفظ تعادل بازار، تامین سرمایه و غیره باشد نه صرفا کسب سود. در این حالت حقوقی ها می توانند سهامداران حقیقی را به رفتار هیجانی ترغیب کنند.
اگر شما نیز یکی از افرادی هستید که معاملات خود را بر اساس رفتار حقوقی ها تنظیم می‌کنید، بهتر است قبل از خرید و فروش تحلیل های بنیادی آن سهم را نیز بخوانید، سپس اقدام به معامله کنید نه صرفا بر اساس رفتار حقوقی ها. حتی گاهی ممکن است یک شخص حقوقی سهامی را بری ارزندگی آن معامله کند اما تحلیل های آن لزوما درست نباشد. به هر حال خطای انسانی وجود دارد و بخش جدانشدنی بازار سرمایه است. پس نمی توان با اطمینان صد درصد به حقوقی ها عمل کرد.
حقوقی ها، بازارگردان بازار ایران
بازارگردان ها در حقیقیت نقدینگی موجود در بازار را به گردش در می آورد و با افزایش و کاهش عرضه و تقاضا، سهام را بین اشخاص حقیقی و حقوقی دست به دست می کنند. در واقع یک بازار گردان سعی در کنترل نقدینگی و دامنه نوسان قیمت سهم دارد. از آن جا که سهام داران حقوقی گاهی برای حفظ تعادل بازار معامله می کنند، می توان آن ها را بازارگردان بورس نامید.
اما برخی از کارشناسان معتقدند که اشخاص حقوقی نمی توانند بازارگردان های خوبی باشند چراکه منافع خود را درنظر می گیرند و ممکن است به خرید و فروش سهام جهت بدهند. آن ها معتقدند که این وظیفه مهم باید به یک نهاد مستقل سپرده شود.
اطلاعات خرید و فروش حقیقی ها و حقوقی ها را از کجا پیدا کنیم؟
برای بدست آوردن حجم، تعداد و ارزش خرید و فروش اشخاص حقیقی و حقوقی می توانید به بخش بازار بورس یا فرابورس در سایت tsetmc.ir مراجعه کنید. در سربرگ حقیقی و حقوقی تمام اطلاعات مورد نیاز سهامداران آمده است.
حرف آخر
در هر بازاری هر دو گروه سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی باید سهمی را انتخاب کنند که تمامی فاکتور های ارزندگی را داشته باشد. اگر تجزیه و تحلیل درستی نسبت به بازار و سهام انتخابی نداشته باشیم و بر اساس گفته ها و شنیده های دیگران یا بر اساس هجوم سهامداران به صف های خرید و فروش یا حتی تنها بر اساس رفتار حقوقی ها معامله کنیم، نتیجه دلخواه نخواهد بود. حتی در روز های مثبت بازار افرادی هستند که با چنین رفتار غلطی ضرر کرده اند. بنابراین بهتر است همواره رفتار هر دو دسته را مد نظر گرفته و از افراد باتجربه نیز مشورت بگیریم و در صورتی که می‌خواهیم یکی از افراد خبره در این زمینه شویم، زمان و انرژی خود را برای یادگیری بیشتر تکنیک ها و معاملات صرف کنیم.
