تشکیل سبد سرمایه گذاری ( پورتفولیو) و کاهش ریسک سرمایه گذاری
((همه تخم مرغ هایتان را در یک سبد نچینید)) قطعا همه ما حداقل یکبار این جمله معروف را شنیدهایم و احتمالا سعی کردهایم آن را در مدیریت سرمایه خود بکار ببریم، اما نکته مهم آن است که تشکیل سبد سرمایه گذاری یا همان پرتفوی باید دارای یک سری مزایا و ویژگی هایی همچون تنوع بخشی (diversification) باشد تا بتوانیم بگوییم سبد مناسبی را تشکیل دادهایم.
پورتفولیو یا پرتفوی در لغت به معنای کیف دستی بوده، که در گذشته یک سرمایهگذار، مجموعه ای از اسناد و مدارک خود را درآن حمل میکرده، در واقع سرمایه گذارانی که سهام شرکتهای بورسی را در اختیار داشتند هر روز به بازار بورس سر میزدند تا ببینند سرمایه آنها در چه وضعیتی قرار دارد. در اصطلاح مالی نیز به کنار هم قرار گرفتن ترکیبی از دارایی های مختلف مالی اعم از املاک و مستغلات، سهام شرکتها، اوراق با درآمد ثابت و سپردههای بانکی با هدف تنوعبخشی و کاهش ریسک سرمایه گذاری را پرتفوی یا سبد سرمایه گذاری میگویند.
دلایل تشکیل پورتفو
سرمایه گذارانی که نظریه مدرن پرتفوی را قبول دارند، بر این باورند که ((حریف بازار نیستند)) پس میکوشند تا انواع مختلفی از اوراق بهادار را نگهداری کرده تا بتوانند بازدهی برابر با متوسط بازده بازار کسب کنند. در واقع در یک بازار کارا، اطلاعات جدید سریعاً به بازار منتقل میشود و در دسترس همه مردم است و هیچکس نمیتواند مرتباً بازده اضافی به دست آورد؛ در نتیجه قیمت سهمها با اطلاعات جدید تعیین میگردد. با توجه به کارایی بازار و این نکته که قیمت سهام در هر لحظه با لحظه بعد از آن هیچ ارتباطی ندارد و اصطلاحاً تغییر سهام کاملا تصادفی است، پیشبینی قیمتهای آتی هرگز ممکن نیست. پس سرمایه گذاران توانایی پیشبینی ندارند و میکوشند مجموعه متنوعی از اوراق بهادار را نگهداری کرده تا به نرخ بازدهی مطلوب خود که نزدیک به نرخ بازده بازار است دست یابند.
فروض اصلی تئوری مدرن پرتفوی عبارتند از :
- سرمایه گذاران ریسک گریزند، یعنی به ازای ریسک معین بازده بالاتر و به ازای بازده معین، ریسک کمتری را خواهانند.
- پایه و اساس تصمیمات سرمایه گذاران تابعی از ریسک و بازده موردانتظار است.
انواع پرتفوی
در هنگام چیدن ترکیب پرتفوی میتوان چندین نوع استراتژی را بکار برد:
- استراتژی محافظه کارانه: در این استراتژی تلاش بر حفظ ارزش پورتفوی در برابر تورم است و انتظار این است با یک ریسک معقول، بازدهی مناسبی به ارمغان آورده شود.
- استراتژی تهاجمی: برخلاف استراتژی قبلی در این مورد سعی بر آن است از اوراق بهاداری در ترکیب پورتفوی استفاده شود که با توجه به ریسک بالاتر، بازده بیشتر از تورم را نیز به همراه داشته باشد.
نکته قابل توجه آن است که با اضافه شدن ابزارهای معاملاتی جدید، قدرت تنوعسازی سبد سرمایه گذاری نیز بالطبع افزایش یافته است. همچنین میتوان استراتژی مابین تهاجمی و محافظهکارانه را برگزید.
پورتفوی و مدیریت دارایی
در فرایند مدیریت پورتفولیو باید به دو اصل اساسی مالی توجه نمود:
- ارزش یک ریال امروز بیشتر از یک ریال فردا است.
- ارزش یک ریال مطمئن، بیشتر از یک ریال( یا حتی چند ریال) نامطمئن است.
تنوع بخشی باعث افزایش بازدهی و کاهش ریسک میگردد و فلسفه پورتفولیو نیز، تشکیل سبد در جهت کاهش ریسک غیرسیستماتیک ( بخشی از ریسک را که بتوان با افزایش تعداد سهام، کاهش داد ریسک غیرسیستماتیک یا کاهشپذیر میگویند.)
ایجاد یک سبد سرمایه گذاری نیازمند دانش مالی و بررسی همه جانبه مسائل موثر بر قیمت دارایی هاست، پس یک سرمایه گذار در صورت نداشتن دانش و فرصت کافی جهت تشکیل سبد، بهتر است از خدمات مالی شرکتهای مدیریت دارایی تحت مجوز سازمان بورس استفاده کند، در واقع با استفاده از سرمایه گذاری غیرمستقیم( صندوقهای سرمایه گذاری و سبدگردانی) مالک بهترین پورتفوی سرمایه گذاری شود.