صف خرید و صف فروش سهام در معاملات بورس چیست؟
بازار جذاب بورس، روز به روز پذیرای افراد تازه‌ای است که این بازار را به عنوان مکانی برای سرمایه گذاری خود انتخاب می‌کنند. اولین چیزی که سرمایه گذاران جدید را با خود درگیر می‌کند، حجم بالای لغات و اصطلاحات بورسی است که چاره‌ای جز آموختن آنها ندارند. درست مثل زمانی که ما نیز برای نخستین بار وارد بازار بورس شدیم و ذهنمان لبریز از علامت‌های سوال ریز و درشت شده بود. پرسش‌هایی مانند این که اصلا بورس چیست؟ سهام چیست؟ چگونه سرمایه گذاران، سهام‌ها را معامله می‌کنند و غیره. به سراغ تک تک این علامت‌های سوال رفتیم و پاسخ همه آنها را پیدا کردیم. در جریان این مطالعه به موضوعی که «صف خرید و صف فروش سهام» نام دارد رسیدیم. حالا می‌خواهیم در این مقاله به شما آموزش دهیم که صف خرید و صف فروش سهام چه مفهومی دارد و این شرایط چه زمانی برای سهم‌های موجود در بازار پیش می‌آید.
داستان محدودیت دامنه نوسان در معاملات سهام
پیش از آنکه بخواهیم در مورد مفهوم صف خرید و صف فروش سهام صحبت کنیم، ابتدا باید به سراغ عامل ایجاد کننده صف‌های خرید و فروش سهام برویم. در بورس ایران موضوعی به عنوان «محدودیت دامنه نوسان» داریم. اما کار دامنه نوسان در بورس چیست؟
ناظران و سیاست گذاران بورس برای هر سهم محدودیت دامنه نوسان در نظر گرفتند. این کار به آنها کمک می‌کند تا از نوسانات شدید و زیاد قیمت جلوگیری کنند. محدودیت دامنه نوسان برای سهام در بورس و همین‌طور فرابورس از منفی ۵ درصد تا مثبت ۵ درصد نسبت به قیمت روز قبل است. مثلا اگر قیمت روز گذشته سهم فولاد ۵۰۰ تومان باشد برای امروز، قیمت می‌تواند فقط در محدوده ۴۷۵ تومان تا ۵۲۵ تومان نوسان داشته باشد و کمتر و بیشتر از این محدوده در وضعیت عادی بازار معامله‌ای نخواهد داشت.
منظور از صف خرید سهام چیست؟
در مثال بالا تصور کنید خبر خوبی از شرکت فولاد منتشر می‌شود. با تحلیلی که افراد انجام می‌دهند این سهم تا قیمت ۶۲۰ تومان رشد می‌کند. در نتیجه، سرمایه گذاران، تمایل خود را برای خرید این سهام نشان می‌دهند. در این حالت، از یک طرف، امکان قرار دادن سفارش در قیمت بیشتر از ۵۲۵ تومان به دلیل محدودیت نوسان در آن روز وجود ندارد و از طرف دیگر، افراد برای خریدن سهام فولاد با هم رقابت می‌کنند. در چنین وضعیتی، فزونی تقاضا بر عرضه سهام پیش می‌آید.
اگر وضعیتی پیش آید که هیچ عرضه کننده‌ای وجود نداشته باشد و تقاضای خرید سهام در سقف قیمت قرار گیرد در اصطلاح گفته می‌شود که سهم صف خرید است.
منظور از صف فروش سهام چیست؟
حال تصور کنید اتفاق یا خبری منفی برای سهمی که قیمت روز قبل آن ۵۰۰ تومان بوده می‌افتد. چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ روز جاری با توجه به محدودیت دامنه نوسان منفی ۵ درصدی کف قیمتی که می‌توان سفارش گذاشت ۴۷۵ تومان است. صف فروش زمانی ایجاد می‌شود که فروشندگان در کف قیمتی مجاز سفارش فروش می‌گذارند اما خریداری وجود ندارد. هر چه تعداد سهام در صف فروش بیشتر باشد در اصطلاح گفته می‌شود که صف سنگین است. با توجه به انتشار خبر منفی در خصوص آن سهم، فشار زیادی برای فروشش ایجاد خواهد شد و عرضه سهم بر تقاضای آن فزونی خواهد یافت. این وضعیت را به گونه‌ای تصور کنید که فروشنده‌ها باید برای رهایی از کاهش قیمت سهمشان در آینده برای فروش سهم خود از یکدیگر سبقت بگیرند و قیمت پیشنهادی برای فروش خود را مرتب کاهش دهند. حالا به نظر شما فروشندگان تا کجا می‌توانند قیمت خود را کاهش دهند؟ تا منفی ۵ درصد یا همان ۴۷۵ تومان؟ به طور طبیعی اگر در قیمت ۴۷۵ تومان خریداری وجود نداشته باشد، فروشندگان در کف قیمت ۴۷۵ تومان با یکدیگر رقابت می‌کنند و هر کسی که زودتر سفارش خود را در کف قیمت قرار دهد در اولویت معامله قرار می‌گیرد. اگر حجم زیادی سهام در قیمت کف سفارش گذاشته شود و خریداری نباشد، صف فروش ایجاد خواهد شد.
نکته‌هایی که باید در صف خرید و صف فروش در نظر داشته باشید
حتما یادتان باشد اگر یک سهمی صف خرید داشت دلیلی بر رشد روزهای بعد آن سهم نیست و اگر سهمی هم در منفی کامل، صف فروش داشت، دلیلی بر افت سهم در روزهای آتی نیست. سهم‌های زیادی در بازار با صف خرید و صف فروش وجود داشتند اما روز بعد روند حرکتی آنها برعکس شده است. بنابراین توصیه می‌کنیم برای خرید و فروش فقط صف خرید و صف فروش سهام را ملاک قرار ندهید. یک موضوع مهم در صف خرید و صف فروش که حتما باید در نظر داشته باشید، ارسال سفارش آنلاین است. در ارسال سفارش، گزینه‌ای با عنوان «حجم نمایشی» در سامانه معاملات آنلاین کارگزاریتان مشاهده خواهید کرد. تحت هیچ عنوان نباید برای ارسال سفارش سهم‌هایی که صف خرید و صف فروش هستند، حجم نمایشی قرار دهید. چرا؟ به این دلیل که اگر مثلا بخواهید ۱۰۰ هزار سهم را در صف فروش بفروشید و حجم نمایشی را ۴۰ هزار سهم بذارید، پس از معامله این ۴۰ هزار سهم، باقی مانده سهامتان – همان ۶۰ هزار سهم دیگر – به آخر صف فروش منتقل خواهند شد. بنابراین منطقی نیست که از گزینه حجم نمایشی در سهامی که صف فروش یا صف خرید هستند استفاده کنید.
