با توجه به تبصره ماده ۲۴ لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت سهام را می توان به سه دسته تقسیم کرد :
۱- سهام بانام
۲- سهام بی نام
۳- سهام ممتاز
- سهام بانام
سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که میزان مشارکت تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت را مشخص می کند اگر این سهم به نام دارنده آن با ذکر مشخصات معلوم باشد سهام بانام است. نقل و انتقال این گونه سهام در دفتر ثبت سهام درج می گردد و کسی مالک سهام شناخته می شود که نام و مشخصات او به عنوان دارنده سهام در دفتر سهام ضبط و ثبت شده است. البته قانونگذار در لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ به تعریف سهام بانام نپرداخته است اما این عدم تعریف مشکلی ایجاد نمی کند چرا که در عرف سهم بانام به سهمی گفته می شود که در ورقه راجع به آن مشخصات صاحب سهم ذکر شده است یا در دفتر سهام شرکت ثبت شده است. بنابراین هم می توان روی ورقه سهم که دارای شماره مخصوص است، نام دارنده آن را ذکر کرد و هم می توان به این قید اکتفا کرد که سهم بانام است و نام صاحب آن را در دفتر سهام شرکت آورد. البته در عمل بیشتر برگ های سهام بانام نمایانگر نام شخص معینی نبوده بلکه صرفاَ عبارت بانام روی سند درج می گردد علت این امر قابل درک است چرا که با فرض وجود نام شخص معین بر روی برگ سهم سند مزبور ممکن است درگذر چندین بار دادوستد شده و برخلاف ظاهر آن شخصی به جز صاحب نام مذکور در متن سند، دارنده سهم باشد.
در مواردی صدور سهام بانام ، اجباری و الزامی است که به ذکر آن می پردازیم.
الف) مادامی که تمام مبلغ اسمی هر سهم پرداخت نشده باشد.
ب) سهامی که مدیران شرکت به عنوان وثیقه می سپارند و تا خاتمه مفاصاحساب دوره تصدی مدیران، غیرقابل انتقال می باشد.
ج) سهام محجورین و صغار به منظور حمایت از حقوق آن ها.
- سهام بی نام
سهام بی نام ورقه و سند تجاری عام است که نام دارنده و مشخصات آن در دفتر سهام ثبت نشده است که در این صورت دارنده آن مالک آن محسوب می شود. این نوع سهام دارای مزایا و معایبی است از جمله این مزایا این است که خرید و فروش سهام بی نام با قبض و اقباض صورت می گیرد به مانند سند در وجه حامل.
این نوع سهام باسهام بانام دارای ارزش مساوی است و دارنده آن در سود و زیان سهام شریک است و دارای سرعت زیاد نقل و انتقال است و قبض و اقباض آن تشریفاتی ندارد و از جمله معایب این است که در صورت مفقود شدن و یا سرقت و یا خیانت در امانت اثبات مالکیت نسبت به آن ها بسیار دشوار است. قانون تجارت از سهام بی نام به سهام بی اسم هم نام برده است یعنی سهامی که روی آن اسم شخص معینی ذکر نشده و در حقیقت دارنده آن مالک شناخته می شود.
حقوق صاحب سهم بی نام ناشی از ورقه سهم است که به صرف قبض و اقباض قابل انتقال به دیگری است و هیچگونه تشریفات دیگری برای اعتبار انتقال آن ضرورت ندارد.
