ارز دیجیتال دای چیست؟
«دای» (Dai)، یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز با ارزش ثابت است و قیمت آن همواره برابر با یک دلار آمریکاست که روی بلاک چین اتریوم و در اکوسیستمی به نام میکردائو ساخته می‌شود. اما دای دقیقاً چه مشکلی را حل می‌کند و هدفش چیست؟
ارز دیجیتال دای: یک استیبل کوین
قیمت یک ارز دیجیتال می‌تواند در یک روز و یا حتی در چند ساعت، نوسانات نامتعارفی را تجربه کند. این نوسانات حتی برای کوین‌هایی با حجم بازار بسیار بالا مانند بیت کوین نیز اتفاق می‌افتد. با اینکه این پدیده فرصت مناسبی در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد که با نوسان‌گیری از بازار به سودهای بالایی برسند، اما این نوسانات، مانع از پذیرش ارزهای دیجیتال به صورت گسترده، و مقبولیت آنها به عنوان ارزهایی قابل اعتماد خواهد شد.
همچنین برای معامله‌گرانی که هر روز درگیر معامله و ترید ارزهای دیجیتال هستند، نوسانات شدید ارزش می‌تواند به قیمت ضررهای سنگین تمام شود. به همین دلیل ارزهای دیجیتالی تحت عنوان استیبل کوین (StableCoin) وارد بازی شدند. این ارزها که به آنها «ارزهای دیجیتال باثبات» هم گفته می‌شود، ارزشی ثابت دارند و از معامله‌گران در مقابل نوسانات محافظت می‌کنند.
قیمت یک استیبل کوین به یک دارایی پایدار مانند دلار آمریکا وابسته است تا نوسانات غیرمتعارفی را که در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد، کاهش دهد.
ارز دیجیتال تتر (Tether) با نماد USDT مشهورترین استیبل کوین بازار است که پشتوانه دلار دارد. نحوه کار تتر و بیشتر استیبل کوین‌های فعلی به این صورت است که به‌اندازه‌ی میزان واحدهای تولیدشده، در حساب‌های بانکی ارز ملی واقعی نگهداری می‌شود.
مثلا اگر ۱ میلیارد واحد USDT صادر شود، باید ۱ میلیارد دلار پول واقعی در حساب‌های بانکی بنیاد تتر ذخیره شود. اما تفاوت دای با استیبل کوین‌هایی مثل تتر چیست که آن را از بقیه متمایز می‌کند؟
برخلاف سایر ارزهای دیجیتال باثبات که قیمتشان با پشتوانه فیات سپرده‌گذاری‌شده در بانک ثابت می‌ماند، قیمت دای با وثیقه‌گذاری یک ارز دیجیتال مانند اتریوم در یک قرارداد هوشمند (Smart Contract) به‌نام «صندوق سپرده‌گذاری» ثابت می‌ماند.
دای برخلاف سایر ارزهای دیجیتال باثبات، غیرمتمرکز است و برای استفاده از آن نیاز نیست به هیچ نهاد ثالثی اعتماد کرد. به عبارت، دیگر استیبل کوین‌ها به دو دسته متمرکز و توزیع‌شده تقسیم می‌شوند.
استیبل کوین متمرکز
استیبل کوین‌های متمرکز معمولاً توسط یک ارز فیات یا یک کالا پشتیبانی می‌شوند. همانطور که گفتیم تتر مثالی از استیبل کوین‌های پشتیبانی‌شده با فیات (دلار) است و «پترو» نیز یک ارز دیجیتالِ باثبات پشتیبانی شده با کالا (نفت) است که توسط دولت ونزوئلا و برای مقابله با ابَرتورم جاری در این کشور ایجاد شده است.
مشکلی که جامعه ارزهای دیجیتال با استیبل کوین‌های متمرکز دارد این است که برای استفاده از این کوین‌ها باید به یک نهاد ثالث و متمرکز اعتماد شود و این دقیقاً در تضاد با ماهیت ارزهای دیجیتال است.
استیبل کوین غیرمتمرکز
استیبل کوین‌های توزیع‌شده یا غیرمتمرکز توسط سایر ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌شوند و این باعث می‌شود امن‌تر، شفاف‌تر و سریع‌تر باشند و نیاز به اعتماد به یک ارز فیات یا نهاد ثالث در آنها وجود نداشته باشد.
استیبل کوین‌های غیرمتمرکز از فناوری بلاک چین برای حفظ ثبات قیمت استفاده می‌کنند و این، تفاوت عمده‌یِ آنها با استیبل کوین‌های متمرکز است. ثبات قیمت در این ارزها از طریق وثیقه‌گذاری و همچنین معرفی ابزارهای اضافی و مشوق‌ها تضمین می‌شود.
دای اولین ارز دیجیتال باثبات غیرمتمرکز است که با هدف حفظ ثبات قیمت، بدون نیاز به پشتوانه فیزیکی مانند فیات یا کالا به وجود آمد.
برای داشتنِ دای دو راه وجود دارد؛ خرید دای از صرافی‌های ارز دیجیتال و یا تولیدِ دای. روش اول بسیار آسان‌تر و بی‌دردسرتر است؛ اما چیزی که دای را از تمام ارزهای دیجیتال متمایز می‌کند، همان روش دوم و یا «تولیدِ دای» است.
دای چگونه کار می‌کند و چگونه قیمتش ثابت می‌ماند؟
دای یک استیبل کوین است که در یک قرارداد هوشمند اتریوم به نام میکردائو ایجاد شده و هم‌قیمت با دلار آمریکاست، به این معنی که قیمت آن برای همیشه تقریباً با یک دلار برابر خواهد بود.
میکردائو یک قرارداد هوشمند بر بستر شبکه اتریوم است و توسط اتر، ارز دیجیتال شبکه اتریوم، و چند ارز دیجیتال دیگر مانند بت (BAT) پشتیبانی می‌شود. به همین دلیل کاملاً غیرمتمرکز است، چون ثبات آن توسط یک اکوسیستم غیرمتمرکز تأمین می‌شود و به هیچ بانک، دولت و نهادِ ثالث متمرکزی وابسته نیست.
ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که دای چگونه با پشتوانه یک ارز دیجیتال دیگر، ثبات قیمت خود را حفظ می‌کند، در حالیکه آن ارز دیجیتال، خود قیمتِ متغیری دارد. در این بخش به این سوال اساسی پاسخ داده خواهد شد.
ثبات قیمت دای از طریق سیستم امانت‌گذاری در شبکه اتریوم اداره می‌شود. برای تولید دای، کاربر باید ارز دیجیتال خود را در یک «صندوق سپرده‌گذاری» و یا «Vault» واریز کند. این صندوق سابقاً «Collateralized Debt Position» و یا به اختصار «CDP» نام‌گذاری شده بود. ابتدا برای وثیقه‌گذاری در این صندوق فقط از اتر استفاده می‌شد، اما در حال حاضر از ارز دیجیتال بت نیز می‌توان برای وثیقه‌گذاری استفاده کرد. میکردائو قصد دارد ارزهای دیجیتال دیگری را نیز به‌عنوان وثیقه برای تولید دای بپذیرد، از جمله این ارزها می‌توان به اگر (REP)، گولم (GNT)، اومیسه گو (OMG)، زیرو ایکس (ZRX) و دیجیکس دائو (DGD) اشاره کرد.
Vault یا صندوق، مانند یک آدرس اتریوم عمل می‌کند. به عبارت دیگر شما برای ساخت دای فقط کافی است به سایت میکردائو مراجعه کنید و با اتصال کیف پول اتریوم خود به سیستم، برای آن اتر یا بت بفرستید تا بتوانید دای تولید کنید (در ادامه نحوه عملی تولید دای آموزش داده خواهد شد).
برای تولید مقدار مشخصی از دای، باید حداقل یک و نیم برابرِ همان مقدار، اتر یا بت در صندوق وثیقه‌گذاری شود. پس برای تولید هر واحد دای، باید ۵۰ درصد بیشتر از دایِ مورد نیاز، اتر یا بت وثیقه‌گذاری شود تا در صورت افت شدید قیمت این ارزها، پشتوانه‌یِ دای حفظ شود. البته کاربران معمولاً بیشتر از ۱.۵ برابر دایِ درخواستی، وثیقه‌گذاری می‌کنند؛ چراکه گرداننده صندوق باید احتمال افت شدید قیمت اتر را هم در نظر بگیرد و پشتوانه زیادی برای دای‌های تولیدشده از کاربر دریافت کند. بدیهی است که اگر میزان این پشتوانه بسیار زیاد باشد، کاربر برای گرفتن دای به صندوق دیگری مراجعه خواهد کرد. پس دارنده صندوق باید بین کاهش میزان وثیقه برای جذب مشتری و افزایش وثیقه برای مواقع بحرانی که قیمت اتر افت می‌کند، تعادل ایجاد کند.
راهنمای خرید DAI؛ چگونه دای بخریم؟
شما می‌توانید با ایجاد یک صندوق سرمایه‌گذاری (Vault) به هر مقدار که نیاز داشتید DAI تولید کنید. اگر فکر می‌کنید که روش سرمایه‌گذاری دردسرهای زیادی دارد و مایل نیستید مبلغی بیشتر از ارزش DAI را به عنوان سرمایه‌گذاری در صندوق فریز کنید، می‌توانید به صورت مستقیم یا غیرمستقیم خرید توکن ارز دیجیتال DAI را انجام دهید.
در حال حاضر بهترین و ساده‌ترین مسیر خرید بیت کوین و اتریوم، خرید آنها از صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی است؛ چراکه خطر بلوکه شدن و از دست دادن سرمایه، آن‌طور که در صرافی‌های خارجی اتفاق می‌افتد، وجود ندارد. البته برای خرید اغلب آلت کوین‌ها شما نمی‌توانید از ریال، دلار یا به طور کلی ارزهای فیات استفاده کنید.
هرچند برخی صرافی‌های ایرانی تعداد معدودی از این آلت کوین‌ها را که در بازار ایران بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، به فروش می‌رسانند ولی برای خرید اکثر آلت کوین‌ها، مانند DAI، نمی‌توان از آنها استفاده کرد. برای این منظور شما باید بعد از مراجعه به یک صرافی خارجی از طریق خدمات جفت‌ارز اقدام به خرید DAI کنید. در حال حاضر بیشترین معاملات توکن DAI در صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) همچون Curve Finance ،Uniswap (V2) ،Compound و ۱inch Exchange انجام می‌شود.
سخن پایانی
ارز دیجیتال Dai در حال حاضر به دلیل ویژگی‌هایی مانند ثابت بودن قیمت، سرعت تراکنش بالا، کارمزد پایین و تکنولوژی مبتنی بر قراردادهای هوشمند، انتخاب مناسبی برای انجام معاملات روزانه است. از طرفی ماهیت استیبل کوین DAI می‌تواند عاملی جهت حفظ ارزش پول در زمان مواجهه با تورم داخلی باشد. با سرمایه‌گذاری در DAI نیازی به ذخیره دلار کاغذی نیست؛ این امر سهولت و امنیت بیشتری را به ارمغان خواهد آورد.
