سفارش گروهی یا دسته‌ای به مجموعه‌ای از سفارشات گفته می‌شود که به صورت همزمان اجرا میشوند. این نوع سفارش باعث حفظ زمان می‌شود زیرا تمامی سفارشات خرید و فروش به صورت یک سفارش پردازش میشوند. در آمریکا سفارش گروهی فقط در زمان آغازین باز شدن بازار ثبت میشوند و فقط سفارشاتی به صورت گروهی پردازش میشوند که در زمان تعطیلی بازار ثبت شده‌اند.
سفارش گروهی چیست؟
سفارش گروهی به مجموعه‌ای از سفارشات خرید و فروش گفته می‌شود که به صورت همزمان و دسته‌ای پردازش میشوند. سفارش گروهی در آمریکا فقط یک بار در روز و در آغاز ساعات معاملاتی انجام می‌شود. کلیه سفارشاتی که در ساعات تعطیلی بازار بورس ثبت شده‌اند، در ابتدای روز بعدی به صورت دسته‌ای پردازش میشوند. در بقیه ساعاتی که بازار باز است تمامی سفارشات به صورت مستمر پردازش خواهند شد.
کارایی این نوع سفارش در زمان باز شدن بازار به وضوح قابل دیدن است. برای مثال شرکت‌هایی که چندین سرمایه‌گذار دارند، سفارشات تمامی سرمایه‌گذارها را در یک سفارش دسته‌ای ثبت می‌کنند و ممکن است سرمایه کاربران خودشان را در زمان‌های بسته بودن بازار هم جابجا کنند. این نوع سفارشات ممکن است خیلی بزرگ باشند اما از طرفی با سفارشاتی که توسط تریدرهای دیگر و شرکت‌های معاملاتی کوچک ثبت میشوند متعادل خواهند شد.
در این روش در مقابلات تمامی سفارشات خرد می‌تواند یک سفارش گروهی قرار بگیرد و قدرت آن‌ها را متعادل کند. در صورتی که سفارشات گروهی وجود نداشته باشند، قیمت‌ها در ابتدای روز معاملاتی نوسان خیلی بیشتری خواهند داشت.
به صورت کلی سفارشات گروهی در بازارهایی انجام میشوند که حجم بسیار زیادی دارند و ممکن است سفارشات در ساعاتی که بازار بسته است جمع شوند. برای اینکه بتوانید در زمان باز شدن بازار، سفارشات گروهی را ثبت کنید، باید قیمت سفارش شما با قیمت یک سفارش مشابه در زمان باز شدن بازار تطابق داشته باشد. این موضوع باعث می‌شود تمامی سفارشات دسته‌ای با قیمت بازار انجام شود.
با این وجود باز هم می‌توانید از سفارشات محدود یا Stop Order هم در سفارش گروهی استفاده کنید. از آنجایی که سفارشات بازار (Market Orders) هیچ قیمت مشخصی ندارند، هنگام باز شدن بازار بخش بزرگی از سفارشات گروهی را شامل میشوند. سفارشات محدود که قیمت آن‌ها توسط خریدار مشخص شده است و سفارشات Stop که قیمت آن‌ها توسط فروشنده مشخص می‌شود نیز در صورتی که قیمت آن‌ها با قیمت بازار در لحظه باز شدن تطابق داشته باشد نیز می‌توانند به صورت دسته‌ای پردازش شوند.
سفارش مستمر چیست؟
برای اینکه قیمت‌ها همیشه منصفانه باقی بمانند و سفارش گروهی نتواند قیمت را تحت تاثیر خودش قرار دهد، در آمریکا سفارشات گروهی فقط در زمان باز شدن بازار قابل ثبت هستند. در ساعت‌های کار عادی بازار، معاملات از طریق روش سفارش مستمر انجام خواهند شد. سفارش مستمر یکی از قابلیت‌های استانداردی است که هر کارگزار باید داشته باشد و توسط بازارسازها اجرای آن تسهیل خواهد شد.. بازارسازها یا Market Makers خریدارها را به فروشنده‌ها متصل می‌کنند و بلافاصله سفارشات را با قیمت اعلام شده توسط خریدار و فروشنده ثبت خواهند کرد.
معاملات مستمر یکی از بخش‌های خیلی مهم بازار هستند که باعث میشوند قیمت بازار در سطح معقولی باقی بماند. در این نوع سفارشات قیمت توسط پروسه پیشنهاد/درخواست تعیین می‌شود و مسئولیت اجرای این پروسه هم بر عهده‌ی بازارساز است. در معاملات روزانه بازارسازها باید خریدارها و فروشنده‌ها را به هم وصل کنند. بازارساز نیز ممکن است فردی باشد که برای یک صرافی کار می‌کند یا یک نرم افزار خودکار باشد که توسط صرافی‌ها طراحی و برنامه‌ریزی شده‌اند.
در سفارشات مستمر بازارساز تلاش می‌کند خریدار و فروشنده را بسته به قیمت پیشنهادی (bid) و قیمت درخواستی (Ask) به هم متصل کند. سود بازارساز هم از طریق تفاوت قیمت بین پیشنهاد و درخواست به دست میاید. بازارساز تلاش می‌کند که سهام را با قیمت پایین‌تری نسبت به قیمت پیشنهادی خریدار بخرد و سپس با فروش آن با قیمت پیشنهادی به خریدار، باقیمانده قیمت را برای خودش نگه می‌دارد. به این ترتیب دو طرف معامله توانسته‌اند به هدف خودشان برسند و بازارساز هم سود خودش را دریافت خواهد کرد.
سفارش گروهی در بازار سهام ایران
در بازار سهام ایران، سفارشات گروهی به دو صورت «ددد» و «ررر» انجام میشوند. معمولا در صورتی که افراد متقاضی برای خرید سهام یک شرکت خیلی زیاد باشند، به منظور صرفه جویی در زمان، کارگزاری سفارش را به صورت گروهی ثبت خواهد کرد. در معاملاتی که به صورت «ددد» ثبت میشوند، هر دو طرف معامله افراد معمولی هستند اما فروشنده معاملات «ررر» سازمان خصوصی سازی است که اقدام به فروش سهام شرکت‌های دولتی می‌کند و خریداران نیز کارگران همان واحد هستند.
شما برای خرید سهام می‌توانید با مراجعه به کارگزاری‌ها و انجام یک سری مراحل خیلی ساده، به راحتی نسبت به خرید سهام اقدام کنید. در صورتی که خریداران یک سهام افراد زیادی باشند، معمولا کارگزار به جای خرید انفرادی از روش معامله گروهی استفاده می‌کند. در این نوع معامله کارگزار لیستی از خریداران را به همراه یک نامه رسمی به شرکت خدمات بورس ارسال می‌کند. شرکت خدمات بورس نیز پس از تخصیص کد معاملاتی به تمام خریدارها، لیست آن‌ها را به همراه کد معاملاتی ایجاد شده برای کارگزار ارسال خواهد کرد.
پس از اختصاص کد معاملاتی به خریدارها در صورتی که به تعداد خریدارها، فروشنده نیز برای سهام موردنظر وجود داشته باشد، معامله انجام خواهد شد.
البته برخی اوقات ممکن است شرکت کارگزار، تخصیص سهام را به شرکت خدمات بورس محول کند. در این صورت دیگر پرینت لیست خریدارها برای کارگزار ارسال نمی‌شود و سهام موردنظر به صورت خودکار از کد فرضی «ددد» به نام خریدار تخصیص خواهد یافت. معاملاتی هم که با کد «ررر» و توسط سازمان خصوصی سازی انجام می‌شود به دو صورت نقدی و اعتباری قابل انجام هستند.
سخن نهایی
سفارشات گروهی به آن دسته از سفارشات گفته می‌شود که در طول ساعات بسته بودن بازار تجمیع شده‌اند و بلافاصله بعد از باز شدن بازار، در همان ساعات ابتدایی پردازش خواهند شد.
این نوع سفارشات نقش موثری در متعادل سازی بازار دارند و می‌توانند قدرت سفارشاتی که به صورت تکی ثبت میشوند را تعدیل کنند.
