صندوق های سرمایه گذاری | معرفی ۱۱ صندوق سرمایه گذاری در ایران

اینکه در این شرایط تورم و گرانی هرروزه، پولمان را کجا بگذاریم که ارزشش کم نشود و چیزی رویش بیاید، سؤال خیلی‌هاست. ارز، طلا، مسکن، خودرو، بورس، سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری یا ….، پاسخ‌هایی است که مردم برای سؤالشان پیداکرده‌اند.  مهم این است که گزینه‌هایی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم که علاوه بر مطمئن بودن و پربازده بودن، برای رشد اقتصادی کشور نیاز مفید باشد. بازتاب یک اقتصاد رو به رشد، از طریق کاهش تورم، افزایش فرصت‌های شغلی، اضافه شدن درآمد و … . به خود افراد جامعه بازمی‌گردد. هنگامی این امر محقق می‌شود که محلی که در آن سرمایه‌گذاری می‌شود، منتهی به تولید و ارزش‌آفرینی شود و نه دلالی و واسطه‌گری. مهم‌ترین بستر طراحی‌شده برای سرمایه‌گذاری مردم از یک‌سو و تأمین مالی شرکت‌ها از سوی دیگر، بورس می‌باشد. جایی که در آن قیمت سهام شرکت‌ها بر اساس کیفیت کار شرکت و عرضه و تقاضا برای خرید سهام شرکت‌ها تعیین می‌گردد. سرمایه‌گذاری در بورس را به دو شیوه می‌توان انجام داد.

★ دو شیوه سرمایه گذاری در بورس

✔ سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس

سرمایه‌گذاری مستقیم توسط آن‌هایی انجام می‌شود که شناخت خوبی از بورس دارند و کار و زندگی‌شان را در آن متمرکز کرده‌اند. هرروز تمام اخبار و اطلاعات مربوطه را پیگیری می‌کنند و سهم و اوراق بهادار مناسب را در زمان مناسب می‌خرند و می‌فروشند. تعداد و تنوع این اوراق، آن‌قدر زیاد و متغیرهای اقتصادی و سیاسی و … که روی قیمت این اوراق اثر می‌گذارد، به‌قدری گسترده است که سرمایه‌گذاری موفق، فقط با تخصص و تجربه زیاد ممکن می‌شود. در غیر این صورت، نه‌تنها سودی حاصل نمی‌شود، که سرمایه اولیه هم به خطر می‌افتد. کاهش قیمت سهام، بسته شدن «نماد» و عدم امکان خریدوفروش آن سهم برای مدت طولانی، صف‌های فروش و … همگی از مواردی هستند که می‌تواند سرمایه فرد غیرمتخصص را در بازار سرمایه تهدید کند.

✔ سرمایه‌گذاریغیرمستقیم دربورس

اما راه سرمایه‌گذاری در بورس، برای کسانی که دانش، زمان و یا علاقه‌ای برای این حجم از تمرکز بر بازار بورس را ندارند، بسته نیست. راه‌حلی که همه دنیا برای جلوگیری از ضرر مردم عادی در چنین بازاری طراحی کرده استفاده از متخصصان سرمایه‌گذاری است. این متخصصان، نهادی رسمی با عنوان « صندوق سرمایه‌ گذاری » ایجاد می‌کنند که سرمایه‌های مردم را جذب کرده و با آن‌ها به سرمایه‌گذاری در بازار بورس و اوراق بهادار می‌پردازد. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس ، یا به‌بیان‌دیگر سرمایه‌گذاری در صندوق‌ سرمایه‌ گذاری ، در همه دنیا به‌عنوان متداول‌ترین شیوه سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود که علاوه بر سود ده بودن برای سرمایه‌گذاران، ریسک آن‌ها را به میزان زیادی کاهش می‌دهد. چراکه با سرمایه‌گذاری در گستره بسیار زیادی از فرصت‌ها و چیدن تخم‌مرغ‌ها در سبدهای گوناگون احتمال مواجهه با خطرات و زیان‌ها را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد.

البته سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها فقط مختص افراد غیرحرفه‌ای نیست بلکه ممکن است افراد حرفه‌ای و حتی اشخاص حقوقی این صندوق‌ها را به‌عنوان یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری در نظر بگیرند. به‌عنوان‌مثال حتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز درصدی از سرمایه‌گذاری‌های خود را به این صندوق‌ها اختصاص می‌دهند. چون این صندوق‌ها ممکن است در بازاری خاص تمرکز و اطلاعات بیشتری نسبت به سایر اشخاص داشته باشند.

 

★ واحد یا یونیت سرمایه‌گذاری چیست؟

صدها یا هزاران نفر، مبلغی از دارایی خود را نزد این صندوق های سرمایه گذاری می‌آورند و مجموعه همه این مبالغ، دارایی صندوق را شکل می‌دهد. برای اینکه سهم هر فرد از این دارایی کلی و بزرگ مشخص باشد، همچنین ورود و خروج به صندوق آسان باشد، مجموعه دارایی صندوق سرمایه گذاری به بخش‌هایی به نام «واحد» یا «یونیت» تقسیم می‌شود که قیمتی معادل صد هزار تومان با بیشتر دارند. بنابراین هر فرد در مراجعه به صندوق های سرمایه گذاری می‌تواند یک یا چند واحد خریداری کند. هنگام خروج نیز یک یا چند یا همه واحدهای خود را به فروش رساند. درنتیجه امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ اندک برای افراد وجود دارد. علاوه بر این، در صورت نیاز به وجه نقد، نیازی به خروج همه سرمایه از صندوق وجود ندارد و می‌توان به میزان نیاز از آن برداشت کرد، بدون آنکه به میزان بازدهی آسیبی وارد شود.

✔ صدور و ابطال واحد یا یونیت صندوق های سرمایه گذاری

قیمت واحدهای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های غیرقابل معامله ، دو روز کاری بعد مشخص می‌شود. از همین رو، هنگامی‌که افراد برای سرمایه‌گذاری به صندوقی مراجعه می‌کنند، از آن می‌خواهند تعداد واحد مشخصی را برایشان صادر نماید. پس از گذشت دو روز و مشخص شدن قیمت، صندوق اقدام به صدور واحد می‌کند. با توجه به تغییر همیشگی قیمت واحدها، میان مبلغ پرداخت‌شده و مبلغ واحدهای خریداری‌شده، مابه‌التفاوتی وجود خواهد داشت که صندوق، آن را به‌حساب فرد بازگشت می‌دهد. هنگام فروش نیز، پس از ارائه درخواست فروش واحد، دو روز زمان نیاز است تا قیمت واحدها مشخص شود و واحدهای فرد فروخته یا ابطال شود.

★ انواع صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌ها دارای انواع و کارکردهای متنوع و زیادی هستند اما سه نوع آن‌ها، ازنظر تعداد و گستردگی اهمیت بیشتری دارند.

❶ صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت

برای افرادی که از سرمایه‌گذاری خود، سود ماهانه انتظار دارند، صندوق‌های سرمایه‌ گذاری با درآمد ثابت بهترین گزینه هستند. این صندوق‌ها، سرمایه‌های جمع شده را در اوراق بدهی با درآمد ثابت بازار سرمایه سرمایه‌گذاری کرده و به هر میزان که سودآوری داشته باشند، اغلب به‌صورت ماهانه برای سرمایه‌گذاران واریز می‌کنند.

❷ صندوق های سرمایه گذاری سهامی

برخی دیگر از افراد، ریسک‌پذیرتر هستند. ریسک بیشتری قبول می‌کنند و انتظار بازدهی بیشتری را هم دارند. برای این افراد، صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری سهامی ، گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاری هستند .این صندوق‌ها، بیشتر سرمایه‌های جمع شده را در شرکت‌های بازار سرمایه وارد می‌کنند سرمایه‌گذار از صدور و ابطال واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری درحالی‌که قیمت آن بالا رفته است، به سود خواهد رسید و اغلب واریز ماهانه سود در این نوع وجود ندارد.

❸ صندوق های سرمایه گذاری مختلط

صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری مختلط چیزی هستند مابین « صندوق‌ های درآمد ثابت » و « صندوق های سهامی ». به همین خاطر، نسبت به «صندوق‌های سهامی»، هم ریسک کمتری دارند و هم اغلب بازدهی کمتری. این صندوق‌ها، حدود نیمی از سرمایه‌های واردشده را در شرکت‌های بازار سرمایه و حدود نیمی را در اوراق بدهی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

تعدادی صندوق سرمایه گذاری دیگر هستند که به خاطر داشتن کار ویژه‌ای مشخص، در این قالب قابل‌طبقه‌بندی نیستند. مانند صندوق سرمایه گذاری طلا که فقط در انواع ابزارهای طلا سرمایه‌گذاری می‌کند یا صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان که صرفاً در پروژه‌های زمین و ساختمان، فعال است یا صندوق‌های شاخصی که وظیفه ردیابی شاخص‌های بورس را دارند.

❹ صندوق های سرمایه گذاری در طلا

بسیاری از مردم علاقه‌مندند با خرید طلا و سکه، ارزش پول خود را حفظ کنند. اما اتفاقاتی مانند گم‌شدن یا ربوده شدن، همیشه پیش روی این نوع از سرمایه‌گذاری‌ها بوده است. با سرمایه‌گذاری در صندوقهای سرمایه‌ گذاری طلا ، آن صندوق‌ها با خریدوفروش سپرده سکه و انواع اوراق بهادار مبتنی بر طلا که معمولاً در بورس پذیرفته‌شده‌اند، به کسب بازده می‌پردازند. با این اقدام سرمایه‌گذاران، علاوه بر رهایی از مشکلات بالا می‌توانند با ارقام خرد در طلا سرمایه‌گذاری کنند. البته این صندوق‌ها می‌توانند مازاد دارایی‌های خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت، سپرده‌ها و گواهی سپرده بانکی سرمایه‌گذاری کنند.

 

❺ صندوق سرمایه‌ گذاری زمین و ساختمان

سرمایه‌گذاری در مسکن برای ایرانیان همواره از بهترین گزینه‌ها به‌حساب می‌آمده است. نوعی از سرمایه‌گذاری که به مبالغ بسیار بالایی نیاز داشته است. صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری زمین و ساختمان، صندوق‌هایی هستند که سرمایه‌های کوچک اشخاص حقیقی یا حقوقی را به‌منظور سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ ساختمانی جذب می‌کنند. با این کار امکان استفاده سرمایه‌گذاران خرد از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ و درآمدزای مسکن فراهم می‌شود.

❻ صندوق های سرمایه گذاری پروژه

صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری پروژه، صندوق‌هایی هستند که منابع مالی سرمایه‌گذاران را برای تأمین مالی پروژه‌های صنعتی، معدنی، نفت، پتروشیمی و جذب می‌کنند. هدف از تشکیل این نوع صندوق‌ها، جمع‌آوری سرمایه از متقاضیان سرمایه‌گذاران و اختصاص وجوه جمع‌آوری‌شده به ساخت و به بهره‌برداری رساندن انواع پروژه‌های دارای توجیه است.

❼ صندوق های سرمایه گذاری نیکوکاری

صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری امکان نوعی جدید و جذاب از سرمایه‌گذاری نیکوکارانه را فراهم آورده‌اند. در این شیوه صندوق‌هایی باهدفی خاص مانند حمایت از جایزه بین‌المللی المصطفی (مشهور به نوبل اسلامی)، ورزش کشتی، یا حتی باشگاه‌های ورزشی تأسیس می‌شوند. افرادی که قصد حمایت از این اهداف نیکوکارانه را دارند، به‌جای پرداخت پولی که پس از یک‌بار پرداخت و هزینه شدن به پایان می‌رسد، در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. و سود ناشی از این سرمایه‌گذاری به‌صورت همیشگی به آن هدف اعطا می‌شود. البته فرد می‌تواند بخشی از سود ناشی از این سرمایه‌گذاری را برای خود و بخشی را به آن هدف تخصیص دهد.

❽ صندوق های سرمایه گذاریجسورانه

بعضی از کسب‌وکارها به‌جای طی یک مسیر خطی، مسیری نمایی و شتاب گونه را می‌پیمایند. البته یا به سمت رشد و موفقیت یا به سمت افول و ورشکستگی. نکته جالب آنکه امکان دوم به‌مراتب بیش از اولی است اما همان تجربه‌های معدود موفقیت مانند گوگل، آمازون، دیجی کالا، اسنپ و … به‌قدری پول‌ساز و سودآور است که جبران همه شکست‌ها را می‌کند. عده‌ای از افراد، سرمایه‌گذاری در چنین صندوق‌هایی را ترجیح می‌دهند؛ صندوق‌هایی که بر ایده‌ها و کسب‌وکارهای نوآورانه سرمایه‌گذاری می‌کنند و ممکن است سودی فراوان عاید افراد کنند.

❾ صندوق های سرمایه گذاری اختصاصیبازار گردانی

صندوق‌های بازارگردانی، همان‌طور که از نام آن پیداست نوعی تخصصی از صندوق‌ها هستند که بازارگردانی سهام شرکت یا صنعت از پیش تعیین‌شده‌ای را بر عهده‌دارند. بازارگردانی به معنای خریدوفروش سهم‌های شرکت یا صنعتی خاص است که موجب بهبود نقدشوندگی و متعادل نگه‌داشتن بازار می‌شود.

❿ صندوق های سرمایه گذاری شاخصی

صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری شاخصی، صندوق‌هایی هستند که منابع مالی جمع‌آوری‌شده را درست به شکلی سرمایه‌گذاری می‌کنند که عملکردی مشابه با عملکرد یکی از شاخص‌های بازار سرمایه را به دست بیاورند؛ نه کمتر، نه بیشتر.

⓫ صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله

دسته آخر صندوق های سرمایه گذاری خود، گستره‌ای به وسعت ۱۰ دسته قبلی دارند و همه انواع قبلی را در برمی‌گیرند. صندوق‌هایی که تابه‌حال از آن‌ها صحبت شد، خودشان در بورس نیستند بلکه در اوراق بهاداری سرمایه‌گذاری می‌کنند که اغلب در بورس عرضه می‌شوند. اما ممکن است صندوقی همین کار را بکند ولی بخواهد خودش هم یکی از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس باشد. در این حالت است که حالت یازدهم شکل می‌گیرد. واحدهای سرمایه‌گذاری این نوع از صندوق‌ها در بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. مزیت این نوع از صندوق‌ها این است که سرمایه‌گذاری در آن‌ها، از سایر صندوق‌ها راحت‌تر و کاملاً به لحظه است. درصورتی‌که صدور و ابطال واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر دو تا چند روز زمان‌بر خواهد بود.

ویدیو زیر توضیحاتی در خصوص صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) در بورس ارائه می دهد که توصیه می کنیم حتماً مشاهده نمایید.

★ محل سرمایه‌گذاری صندوق های سرمایه گذاری

اگر بخواهید بدانید درمجموع، مبالغ دریافت شده توسط صندوق‌ها، در چه محل‌هایی سرمایه‌گذاری می‌شود، باید به این نمودار نگاه کنید؛ درمجموع ۷۳ درصد در سپرده و پول نقد، ۲۱ درصد در اوراق با درآمد ثابت (مانند اوراق مشارکت و …)، ۵ درصد در سهام و ۱ درصد در سار دارایی‌ها سرمایه‌گذاری شده است. در نگاه نخست شاید این اعداد عجیب برسد که چرا سرمایه‌گذاری در سهام، تنها ۵ درصد و سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی به ۷۳ درصد می‌رسد؟ علت را باید در تعداد بسیار زیاد صندوق‌های با درآمد ثابت و علاقه مردم به دریافت سود ماهانه جستجو کرد.

★ صندوق های سرمایه گذاری در جهان

نزدیک به دو و نیم قرن از شکل‌گیری نخستین صندوق های سرمایه گذاری در جهان می‌گذرد. صندوق‌هایی که هم‌اکنون تنها در آمریکا، تعدادشان به بیش از ۹۵۰۰ عدد و با حجم دارایی بالغ‌بر ۱۶ هزار میلیارد دلار می‌رسد. در آمریکا واحدهای صندوقهای سرمایه‌گذاری ، نیمی از دارایی‌های مالی خانوارها را تشکیل می‌دهند و نزدیک به ۱۰۰ میلیون نفر، مالک واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها هستند.

در سراسر جهان تعداد صندوق‌ها، به بیش از ۱۱۰ هزار می‌رسد. ارزش دارایی‌های تحت مدیریت آن‌ها نیز از ۳۵ هزار میلیارد دلار فراتر رفته است. رشد روزافزون این صندوق‌ها در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه نمایانگر اقبال عمومی به آن‌ها در عرصه اقتصاد ملی است. جالب آنکه کمیت و کیفیت صندوق های سرمایه گذاری ، به معیاری برای سنجش سطح توسعه اقتصاد کشورها تبدیل‌شده است.

★ صندوق های سرمایه گذاری در ایران

در ایران از سال ۱۳۸۶، « صندوق های سرمایه گذاری » وارد بازار مالی کشور شدند و اکنون بیش از ۲۰۰ « صندوق سرمایه‌گذاری » در حال فعالیت هستند که بالغ‌بر ۱۵۰ هزار میلیارد تومان در آن‌ها سرمایه‌گذاری شده است .این صندوق‌ها با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار تأسیس‌شده و به‌صورت مستمر بر عملکرد آن‌ها نظارت می‌شود. صندوق های سرمایه گذاری جایگاهی ویژه در نظام اقتصادی ایران دارند. بند ۲۰ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران صندوق‌ها را این‌گونه تعریف کرده است: « صندوق سرمایه‌گذاری نهادهای مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار هست و مالکان آن به نسبت سرمایه‌گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک‌اند »

صندوق‌ها در اجرایی شدن سیاست‌های کلی اصل چهل‌وچهار قانون اساسی نیز نقشی مهم ایفا می‌کنند. بند هـ ماده ۱ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل‌وچهار قانون اساسی، صندوق های سرمایه گذاری را نهادی مالی دانسته که منابع مالی حاصل از انتشار گواهی سرمایه‌گذاری را در موضوع فعالیت مصوب خود سرمایه‌گذاری می‌کنند.

★ معیار های انتخاب یک صندوق سرمایه گذاری خوب

برای انتخاب یک صندوق سرمایه گذاری خوب باید یک سری از معیارها و فاکتورهای مرتبط با آن صندوق ها را ارزیابی نماییم. برای نمونه باید بررسی کنیم در سنوات گذشته عملکرد و بازدهی صندوق به چه صورتی بوده و صندوق بخش زیادی از منابع خود را در کجا سرمایه گذاری کرده است. همچنین به سراغ شناخت مدیر صندوق بروید چرا که تصمیمات مرتبط با سرمایه گذاری صندوق به عهده او است. از موارد دیگر که باید در ارزیابی صندوق های سرمایه گذاری به سراغ آنها رفت، عمر صندوق، دوره پرداخت سود صندوق، ضامن صندوق و … می باشد. یکی از بهترین سایت ها که می توانید عملکرد و اطلاعات مربوط به صندوق های سرمایه گذاری را در آن جستجو کنید سایت fipiran می باشد.

★روش مدیریت صندوق های سرمایه گذاری

مدیریت سرمایه‌گذاری وجوه دریافت شده، توسط نهادها و گروه‌های تخصصی متنوعی انجام می‌گیرد. در این میان این کار در ۵۵درصد صندوق‌ها، توسط کارگزاری‌ها، صورت می‌پذیرد. تأمین سرمایه‌ها، سبدگردان‌ها و مشاوران سرمایه‌گذاری، در جایگاه بعدی قرار دارند.

هر سازمانی ارکانی دارد که فعالیت‌های سازمان را برنامه‌ریزی، اجرا، هدایت و کنترل می‌کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری از این امر مستثنا نبوده و به‌منظور استفاده بهینه از سرمایه سرمایه‌گذاران و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی و به‌طورکلی به‌منظور حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران، دارای ارکانی هستند. این ارکان عبارت‌اند از مجمع صندوق، مدیر صندوق، مدیر ثبت، متولی صندوق، ضامن نقدشوندگی، حسابرس و کارگزار. برخی از ارکان مهم‌تر در ادامه توضیح داده می‌شوند.

✘ مدیرصندوق: مدیر صندوق رکن اجرایی صندوق و متخصص در بازار سرمایه است. مدیر صندوق، یک یا چند نفر شخص حقیقی را به‌عنوان مدیر سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کند که به نمایندگی او تصمیمات مربوط به سرمایه‌گذاری و خریدوفروش سهام و اوراق بهادار را انجام دهند.

✘ مدیرثبت: وظیفه اصلی مدیر ثبت اجرای صحیح درخواست‌های صدور و ابطال با رعایت مقررات مربوطه و در چارچوب اساسنامه است.

✘ متولی صندوق: متولی صندوق رکن نظارتی صندوق محسوب گردیده و توسط مجمع صندوق انتخاب می‌شود. ازجمله وظایف آن پیشنهاد حسابرس به مجمع، نظارت بر عملکرد مدیر و … می‌باشد. درواقع متولی به‌عنوان نماینده و وکیل سرمایه‌گذاران برای اقامه هرگونه دعوای کیفری علیه صندوق تعیین گردیده است.

✘ حسابرس: حسابرس رکن دیگر نظارتی است که از بین مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان و توسط متولی، جهت تأیید به مجمع صندوق معرفی می‌گردد.

منبع خانه سرمایه

سوالات و نظراتتان را باما درمیان بگذارید.

موسسه سبزاندیشان ویراسرمایه