پولکادات چیست؟
پولکادات یک پروژه منبع باز است که یکی از اهداف آن اینست که بتواند بعنوان پلی بین انواع بلاکچین های موجود عمل نماید و آنها را به یکدیگر متصل کند. در متن معرفی پولکادات اعلام شده است که کاربران این بلاکچین می توانند به سایر بلاکچین ها مانند بیت کوین، اتریوم و… متصل شوند و به تبادل رمزارز با آنها بپردازند. نام رمزارز اختصاصی پولکادات DOT می باشد. در این بلاکچین هیچ محدودیت و سقفی برای تعداد رمزارزهای عرضه شده مشخص نشده است و قرار است با توجه به تورم و بمرور تعداد رمز ارزها افزایش یابد.
چه چیزی باعث می شود بلاکچین پولکادات منحصر بفرد باشد؟
شبکه بلاکچین پولکادات شامل دو زنجیره بلوکی جداگانه شبکه اصلی (Relay Chain)و شبکه های فرعیِ ایجاد شده توسط کاربران (Parachains) می باشد. برای معرفی پولکادات و سازوکار آن باید گفت در این شبکه، تراکنش هایی که در Relay Chain انجام می پذیرند دائمی و اصلی هستند. ولی زنجیره های Parachains توسط کاربران بشکل سفارشی سازی شده تولید و به شبکه اصلی بلاکچین هدایت می شوند.
پولکادات؛ کلیدی برای حل مشکلات بلاک چین
معلوم نیست که ما مصرف‌کننده فناوری هستیم، یا مصرف‌شونده آن! گویی اینترنت به حیاط‌خلوت غول‌های فناوری اطلاعات تبدیل شده و مصرف‌کنندگان، کمترین سهم را از آن دارند. ما هرروزه با فناوری‌هایی در تماس هستیم که تعداد انگشت‌شماری از شرکت‌های بزرگ آنها را عرضه می‌کنند؛ گوگل، آمازون، فیسبوک و دیگران؛ شرکت‌هایی که منافع آنها غالباً با منافع مصرف‌کنندگانشان در تضاد است. ما برای استفاده از نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های این شرکت‌ها، ناچار به پذیرش شرایط و مقرراتی هستیم که اغلب آنها را نخوانده تأیید می‌کنیم. این قوانین و شرایط، به شرکت‌ها اجازه می‌دهند که کنترل داده‌هایی را که تولید می‌کنیم در اختیار بگیرند.
این داده‌ها در مقیاس کلان، تصویر واضحی از زندگی شخصی ما به دست می‌دهند و از این جهت بسیار ارزشمند هستند. جالب اینجاست که ما این اطلاعات را به رایگان در اختیار شرکت‌ها می‌گذاریم چون چاره دیگری نداریم. تنها انتخاب ممکن در این جهان متمرکز، اعتماد است؛ اعتماد به اینکه اطلاعات ما گم نمی‌شوند، دزدیده نمی‌شوند و مورد سوءاستفاده قرار نمی‌گیرند.
همه این‌ها در حالی است که پیشرفت‌های اخیر در حوزه فناوری‌های منبع‌باز و غیرمتمرکز مانند بلاک چین و ارزهای دیجیتال، به ما نشان داده است که می‌توانیم سیستم‌هایی بسازیم که حاکمیت شخصی بر دارایی‌ها را نسبت به حاکمیت متمرکز در اولویت قرار دهند. به‌گونه‌ای که با استفاده از این سیستم‌های جدید، دیگر نیازی به اعتماد به اشخاص و سازمان‌های واسطه نخواهیم داشت. اما این فناوری هنوز در ابتدای راه خود است و چالش‌های بسیاری برای پذیرش عمومی آن وجود دارد.
اگر بلاک چین بیت کوین و انشعاب‌‌های آن (نظیر بیت کوین کش ، لایت کوین و بیت کوین اس وی) را نسل اول بلاک چین و بلاک چین‌های ارائه‌دهنده قرارداد هوشمند نظیر اتریوم را نسل دوم بلاک چین تصور کنیم، آنگاه پولکادات در کنار پروژه‌‍‌هایی همچون کازمز (Cosmos) و کاردانو، پیشتازان نسل سوم بلاک چین به شمار می‌آیند.
هدف بلاک چین‌های نسل یک در ذخیره و انتقال امن ارزش، به‌صورت غیرمتمرکز و همتابه‌همتا خلاصه می‌شود. پس از آن بلاک چین‌های نسل دوم با هدف رفع مشکلات دنیای واقعی (همچون امور مالی غیرمتمرکز، اینترنت اشیا، رهگیری کالاها، مدیریت اسناد و مدارک، مدیریت سامانه‌های حمل ونقل، مدیریت هویت‌های دیجیتال، ثبت مالکیت مادی و معنوی، ذخیره‌سازی غیرمتمرکز و پردازش ابری غیرمتمرکز) پا به عرصه گذاشتند. با این حال محدودیتهای موجود در طراحی این سیستم‌ها مانع از مقبولیت گسترده آنها در میان کاربران شده است. هدف پولکادات رفع محدودیت‌ها و چالش‌های فعلی بلاک چین است.
حقیقت این است که هیچ بلاک چینی به‌تنهایی نمی‌تواند همه اهداف و کاربردها را به‌شیوه صحیح و امن محقق کند. برای مثال، آینده بلاک چین اتریوم ۲.۰ را تصور کنید. فرض را بر آن می‌گیریم که در آینده این پلتفرم میزبان میلیاردها قرارداد هوشمند خواهد بود که هرکدام برای اپلیکیشنی با کاربرد مجزا طراحی شده‌اند. کاملاً واضح است که حتی با افزایش سرعت تراکنش‌ها (طبق برنامه‌ریزی اتریوم ۲.۰) نیز این پلتفرم در مقابل حجم چشمگیر اطلاعات و تراکنش‌های دنیای غیرمتمرکز آینده پاسخگو نخواهد بود. حالا می‌توانیم هدف از ایجاد شبکه پولکادات را بهتر درک کنیم؛ پروژه‌ای که تلاش میکند تا همه بلاک چین‌های مختلف را زیر یک سقف گردآورده و بهترین پلتفرم را برای پروژه‌های غیرمتمرکز مهیا کند.
هدف نهایی پولکادات تبدیل‌شدن به اینترنتِ بلاک چین‌ها است؛ بلاک چین‌هایی که می‌خواهند به‌طور یکپارچه با یکدیگر ارتباط داشته باشند.
پولکادات امکان ارسال هر نوع داده‌ای را میان هر نوع بلاک چینی فراهم ساخته است، با این امید که استفاده‌های گوناگون از بلاک چین را در دنیای واقعی ممکن سازد.
مزیت‌های پولکادات نسبت به سایر بلاک چین‌ها
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، بلاک چین‌های نسل اول و دوم علی‌رغم تمام پیشرفت‌‌ها و نوآوری‌های خود، ضعف‌هایی هم داشتند. به‌عنوان مثال، سرعت پایین تراکنش‌ها، افزایش غیرمنطقی کارمزدها در بازه‌های زمانی خاص، هاردفورک‌های (به‌روزرسانی‌های اساسی) پی‌درپی، مدیریت وابسته به اشخاص و در نهایت، نبود قابلیت تبدیل مستقیم ارزهای دیجیتال به یکدیگر (به‌دلیل انزوای بلاک چین‌ها نسبت به هم) از جمله مهم‌ترین نقاط ضعف بلاک چین‌های کنونی محسوب می‌شوند.
این در حالی است که طراحی منحصربه‌فرد پولکادات، مزایای قابل‌توجهی را نسبت به شبکه‌های سنتی موجود به ارمغان آورده و این شبکه را نسبت به سایر پلتفرم‌های بلاک چینی متمایز میکند:
- مقیاس‌پذیری
- قابلیت ارتقای شبکه بدون انجام هاردفورک
- مدیریت شفاف و غیرمتمرکز
- تعامل‌پذیری و ارتباط میان‌زنجیره‌ای
مقیاس‌پذیری (Scalablity)
آیا بحث و جدل‌هایی را که در سال ۲۰۱۷ حول مسأله مقیاس‌پذیری شبکه بیت کوین انجام شد و در نهایت به ایجاد بیت کوین کش و شبکه لایتنینگ (که هر دو هنوز هم منتقدان خود را دارند) انجامید به یاد دارید؟ به یاد دارید که درپی استقبال کاربران از بازار دیفای (DeFi) اتریوم، کارمزدهای این شبکه به شکلی نجومی افزایش یافته بود؟ همه این مسائل ناشی از مشکلات مقیاس‌پذیری است که بلاک چین‌های نسل اول و دوم با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند.
مقیاس‌پذیری به توانایی بزرگ‌‌شدن و افزایش ظرفیت یک سیستم در هنگام افزایش پردازش‌ها گفته می‌شود.
به بیان خیلی ساده، بلاک چین‌ها برای پردازش حجم عظیم تراکنش‌های دنیای غیرمتمرکز پیش‌رو، با محدودیت‌هایی مواجه هستند. توان عملیاتی محدود و سازوکار اجماع پیچیده و زمان‌بر در بلاک چین‌های ابتدایی، موجب تأخیر در انجام تراکنش‌ها شده و در صورت شلوغی شبکه کارمزدها را به‌شدت افزایش می‌دهند.
برخی از مشکلات مقیاس‌پذیری ناشی از این واقعیت هستند که در اکثر بلاک چین‌ها، نودهای اعتبارسنج مجبورند تراکنش‌ها را یک‌به‌یک بررسی و تأیید کنند. این موضوع موجب می‌شود که شبکه‌های بلاک چین، همواره با گلوگاه‌های پرترافیک مواجه شوند. اما توسعه‌دهندگان پولکادات با رویکردی جدید این مسأله را حل کرده‌اند.
شبکه پولکادات از روشی به نام «شاردینگ ناهمگون» (Heterogeneous Sharding) استفاده میکند. به این معنی که چندین بلاک چین مستقل به نام «پاراچین» (Parachain) را از طریق یک شبکه واحد به یکدیگر متصل کرده و به آنها این امکان را می‌دهد که تراکنش‌ها را به‌صورت موازی پردازش کنند و در بستری امن با یکدیگر تبادل داده داشته باشند.
به‌لطف مدل شاردینگ ناهمگون پولکادات، هر زنجیره در شبکه برای کاربرد خاص خود بهینه‌سازی می‌شود. این مدل در مقایسه با مدل «یک پروتکل برای همه کاربردها» که اتریوم و سایر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند از آن استفاده می‌کنند، به‌مراتب مقیاس‌پذیری بیشتری دارد. زنجیرههای بیشتر و تخصصی‌تر، به‌معنای فرصت بیشتر برای نوآوری است.
بر اساس آخرین سنجش‌های صورت‌گرفته روی شبکه پولکادات، سرعت ثبت تراکنش‌ها بدون استفاده از پاراچین‌ها ۱,۰۰۰ تراکنش بر ثانیه و با استفاده از حداکثر توان عملیاتی پاراچین‌ها می‌تواند به حدود ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ تراکنش بر ثانیه هم برسد.
