محاسبه سود حاصل از سرمایه‌گذاری، امری ساده است.
این محاسبه، اطلاعاتی مهم برای هر سرمایه‌گذار محسوب می‌شود زیرا شخص می‌تواند عملکرد سرمایه‌گذاری خود را در مقایسه با تورم و یا در مقایسه با رشد شاخص بورس و… بسنجد.
برای محاسبه‌ی درصد سود حاصل از یک سرمایه‌گذاری، ابتدا فرد باید مقدار دقیق سرمایه‌گذاری یا قیمت خرید را بدست آورد.
در مرحله بعد، قیمت فروش سرمایه‌گذاری از قیمت خرید کسر شده و در آخر، سود یا ضرر سرمایه‌گذاری به دست خواهد آمد.
اگر سرمایه‌گذار، قیمت خرید اصلی خود را نداشته باشد، می‌تواند آن را از طریق کارگزاری خود به دست آورد.
شرکت‌های کارگزاری، تاریخچه خرید سهام و سایر اوراق بهادار را در اختیار مشتریان خود می‌گذارند. این اطلاعات ممکن است بصورت خام و یا پردازش شده در اختیار مشتریان باشد.
در هر حال، قیمت خرید و فروش و جزئیات سرمایه‌گذاری برای هر تراکنش ارائه می‌شود.
نکات کلیدی
- در محاسبه درصد سود یا زیان یک سرمایه‌گذاری، فرد ابتدا باید هزینه‌ی اصلی یا قیمت خرید را مشخص کند.
- در مرحله بعد، قیمت فروش سرمایه‌گذاری، از مبلغ خرید کاسته می‌شود تا سود یا زیان به دست آید.
- سود یا زیان حاصل از سرمایه‌گذاری را بر مقدار اصلی سرمایه‌گذاری یا قیمت خرید تقسیم کنید.
- در آخر، نتیجه را در صد ضرب کرده تا درصد تغییر در سرمایه به دست آید.
محاسبه سود یا ضرر در سرمایه‌گذاری
۱- قیمت فروش را از قیمت خرید اولیه بکاهید. نتیجه، سود یا ضرر شما از سرمایه‌گذاری خواهد بود.
۲- سود و زیان حاصل از سرمایه‌گذاری را بر مبلغ اصلی یا قیمت خرید سرمایه‌گذاری تقسیم کنید.
۳- در آخر، نتیجه را در صد ضرب کرده تا به درصد تغییر در سرمایه‌گذاری خود برسید.
اگر درصد منفی به دست آمد، نشان دهنده‌ی پایین آمدن ارزش بازار نسبت به قیمت خرید اصلی (مبنای قیمت) و در نتیجه متضرر شدن سرمایه‌گذار است.
اگر این درصد مثبت باشد، نشان دهنده‌ی افزایش ارزش بازار یا قیمت فروش نسبت به قیمت خرید اصلی و در نتیجه حاصل شدن سود در سرمایه‌گذاری است.
فرمول محاسبه درصد سود یا زیان
۱- کم کردن قیمت فروش از قیمت خرید، مقدار سود یا ضرر را مشخص می‌کند.
۲- از تقسیم مقدار پولی سود یا زیان حاصل بر قیمت خرید، رقمی اعشاری به دست خواهد آمد. این عدد، سود کسب شده را با مقدار اولیه سرمایه‌گذاری مقایسه می‌کند و نتیجه را به نمایش می‌گذارد.
۳- ضرب رقم به دست آمده در ۱۰۰ تنها برای جا‌به‌جایی اعشار و ارائه درصد سود یا ضرر نسبت به مبلغ سرمایه‌گذاری اصلی است.
محاسبات درصد سود یا ضرر یک سرمایه‌گذاری، بدون فروش سرمایه‌گذاری نیز روندی بسیار مشابه دارد.
در زمانی که هنوز دارایی موردنظر (مثلا سهم) به فروش نرفته، قیمت فعلی بازار جایگزین قیمت فروش می‌شود.
نتیجه نیز سود (یا ضرر) غیرواقعی خواهد بود که به عنوان سود/زیان محقق نشده نیز شناخته می‌شود. دلیل این که به حاصل محاسبه، سود (یا زیان) غیرواقعی یا محقق نشده گفته می‌شود، این است که سرمایه‌گذاری هنوز فروخته نشده است.
به عبارت دیگر شما تا زمانی که سرمایه‌گذاری خود را نفروخته‌اید (دارایی‌تان چه سهام باشد و چه یک خانه) نمی‌توانید بگویید سود محقق شده است.
دلیل اهمیت محاسبه درصد سود یا ضرر
محاسبه سود یا زیان در یک سرمایه‌گذاری در قالب درصد بسیار اهمیت دارد. زیرا نشان می‌دهد که نسبت به مقدار مورد نیاز، چقدر سرمایه به دست آمده است.
به عنوان نمونه، اگر دو سرمایه‌گذار هر کدام ۵ میلیون تومان، از سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت سود کسب کنند، هر‌دو سود یکسانی به دست آورده‌اند.
در ابتدا به نظر می‌رسد که هر دو نتیجه‌ی ثابتی داشته‌اند؛ اما اگر یکی از آن‌ها هنگام سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیون تومان سرمایه وارد کرده باشد و دیگری با تنها ۱۰ میلیون تومان به همین نتیجه رسیده باشد، سرمایه‌گذار دوم بهتر عمل کرده و پول کم‌تری را در معرض ریسک قرار داده است.
علاوه بر این، سرمایه‌گذار دوم می‌توانسته ۱۰ میلیون تومان دیگر را (با در نظر گرفتن این که هر دو ۲۰ میلیون تومان در اختیار داشته‌اند) در سهم دیگری سرمایه‌گذاری کرده و سود بیشتری به دست آورد.
مثال‌هایی از محاسبه درصد سود یا زیان
محاسبه‌ی درصد سود یا زیان، در بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها قابل استفاده است.
دو مثال برای محاسبه سود و زیان در زیر آورده شده:
بازدهی یک سهم در بورس
به عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار تعداد ۱۰ هزار سهم شرکت X را با قیمت هر سهم ۳۰۰۰ تومان خریداری می‌کند. بدین معنی که سرمایه‌گذاری اولیه ۳۰ میلیون تومان است.
این ۱۰ هزار سهم، هر کدام به ارزش ۳۸۰۰ تومان به فروش می‌رسند. بدین معنی که کل مبلغ فروش ۳۸ میلیون تومان خواهد بود.
ارزش سودی که از این سرمایه‌گذاری کسب شده است، ۸ میلیون تومان است.
محاسبه درصد سود به صورت زیر خواهد بود:
از طرف دیگر، می‌توان سود هر سهم را به روش زیر محاسبه کرد:
محاسبه بازدهی شاخص بورس (یا هر شاخص دیگر)
اگر سرمایه‌گذاری بخواهد عملکرد شاخص بورس را محاسبه کند نیز می‌تواند از همین روش استفاده کند. در مورد جزییات شاخص بورس این مطلب را بخوانید.
در خصوص محاسبه بازدهی شاخص بورس، فرض کنیم اگر شاخص بورس در ابتدای هفته ۹۰۰ هزار و در آخر هفته، ۹۳۵ هزار باشد محاسبه‌ی درصد رشد شاخص به صورت زیر خواهد بود:
ملاحضات ویژه: کارمزد معاملات و سود نقدی سهام
سرمایه‌گذاری بدون هزینه انجام نمی‌شود و این هزینه باید در محاسبات درصد سود یا زیان اعمال شوند. در مثال‌های بالا، کارمزد کارگزاری، کمیسیون‌ها یا مالیات در نظر گرفته نشده‌اند.
برای گنجاندن هزینه‌ی تراکنش‌ها، کارمزد را از سود حاصل (قیمت خرید – قیمت فروش) کم کنید.
کارمزدها
در ادامه‌ی مثال سهم شرکت X، بیایید فرض کنیم فرد جمعا ۵۳۰ هزارتومان به عنوان کارمزد معامله و مالیات پرداخت کرده است.
با در نظر گرفتن کارمزد معامله و مالیات، درصد سود کسب شده به صورت زیر محاسبه می‌شود:
می‌توان دید که کارمزد کارگزاری بیش از ۱٫۵ درصد از بازده سرمایه‌گذاری را کم می‌کند. به بیانی دیگر، ۲۶٫۶۶ درصد را به ۲۴٫۹ درصد کاهش می‌دهد.
سود نقدی سهام
اگر سرمایه‌گذاری انجام شده هر گونه پرداخت نقدی مثل سود سهام (DPS) داشته باشد، این مبلغ نیز باید به سود اضافه شود.
سود سهام، مبلغی نقدی است که به سهام‌داران پرداخت شده و بر اساس هر سهم تنظیم می‌شود. نکته:
در مثال شرکت X، در نظر بگیریم که اگر شرکت به ازای هر سهم، ۲۰۰ تومان به عنوان سود سهام پرداخت کرده باشد و سرمایه‌گذار مشمول دریافت این سود نقدی شود از آن جایی که سرمایه‌گذار مذکور ۱۰ هزار سهم خریداری کرده بوده، ۲ میلیون تومان نیز به عنوان سود نقدی سهام بدست می‌آورد.
در صورت دریافت سود نقدی سهام، درصد سود به روش زیر محاسبه می‌شود:
فرض کنیم هیچ کارمزدی برای کارگزاری وجود نداشته باشد و سهام نیز برای یک سال نگهداری شود. می‌بینیم که سود سهام، نرخ بازده سرمایه گذاری را بیش از ۶ درصد افزایش داده است. به بیان دیگر، سود سرمایه‌گذاری از ۲۶٫۶۶ درصد به ۳۳٫۳۳ درصد افزایش یافته است.
با لحاظ هزینه‌های معامله، کارمزدها و همچنین سود سهام، سرمایه‌گذاران می‌توانند به دید دقیق‌تری از سود یا ضرر خود در سرمایه‌گذاری دست یابند.
محاسبه سود و زیان در نرم‌افزارها و پنل‌های معاملاتی
در اغلب نرم‌افزارهای تحت وب که کارگزاری‌های بورس تهران به مشتریان خود ارائه می‌دهند سود و زیان به صورت خودکار محاسبه شده و به نمایش در می‌آید.
بنابراین کار سرمایه‌گذار بسیار ساده است و در اغلب مواقع نیازی نیست فرمول‌های فوق را بصورت دستی محاسبه کنید.
بطور مثال تصویر زیر متعلق به بخش “سبد سهام” نرم‌افزار آساتریدرآگاه کارگزاری آگاه است:
همانطور که در تصویر مشخص است، سود/زیان تحقق نیافته هرسهم بصورت جداگانه بصورت ریالی و درصدی نمایش داده می‌شود.
در انتها نیز سود/زیان محقق نشده کل سبدسهام تجمیع شده است.
چند نکته در مورد محاسبات سود/زیان موجود در نرم‌افزار آساتریدرآگاه:
- محاسبات سود/زیان محقق نشده در این نرم‌افزار براساس قیمت تمام‌شده (با لحاظ کارمزد خرید و فروش) و قیمت روز سهم در بازار است. بنابراین به دلیل نوسان قیمت سهم در بازار، سود و زیان محقق نشده به طور مداوم کم و زیاد می‌شود.
- در نهایت، سود و زیانی که بدست می‌آورید (سود/زیان محقق شده) براساس قیمت فروش شما محاسبه خواهد شد. این مقدار سود و زیان را در بخش “عملکرد سبدسهام” ببینید.
- ق سر به سر (قیمت سر به سر) که بصورت خودکار محاسبه شده، قیمتی است که اگر در این قیمت سهم را بفروشید نه زیان کرده‌اید و نه سود.
- پس از خرید سهام، ممکن است متوجه شوید فورا حدود ۱٫۵ درصد به زیان محقق نشده شما اضافه شده است. این موضوع به این دلیل است که نرم‌افزار هم کارمزد خرید و هم کارمزد فروش را در محاسبات سود/زیان محقق نشده لحاظ می‌کند.
- تمام مبالغ در نرم‌افزار به ریال نوشته می‌شود.
توجه کنید که نرم‌افزار سایر کارگزاری‌ها ممکن است ویژگی‌های متفاوتی داشته باشد و مورد اشاره شده مربوط به کارگزاری آگاه است
