اگر در بازار بورس فعالیت داشته باشید حتماً تا به حال نام‌هایی مانند فملی، اخابر، و تجارت و … را شنیده‌اید. این نماد شرکت های بورس که هر کدام ترکیبی از نام شرکتی خاص و صنعت مورد فعالیت آن شرکت هستند، نماد بورس نامیده می‌شوند.
نماد بورس شرکت ها چگونه ساخته می‌شوند؟
نمادهای معاملاتی شرکت‌های بورسی در تالار معاملات بورس از دو بخش مهم تشکیل شده‌اند؛ بخش اول نشان‌دهنده‌ی صنعتی است که شرکت در آن فعالیت می‌کند و بخش دوم نماد بورسی خلاصه‌ای از نام اصلی شرکت محسوب می‌شود. نماد هر شرکت در یک نگاه صنعت آن شرکت بورسی را نمایش داده و سبب سهولت در شناسایی و دسته‌بندی شرکت‌ها می‌شوند. درواقع حروف اختصاری هر نماد بورس، نام و صنعت شرکت را به سادگی برای سهامداران تداعی می‌کنند؛ البته در دسته‌بندی فوق استثناهایی هم وجود دارد که شما می‌تواند با مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس به نشانی tsetmc.com تمامی نمادها و صنعت مربوط به آن‌ها را در قسمت دیده بان بازار مشاهده کنید. به عنوان مثال گروه فلزات اساسی با حرف «ف» نشان داده می‌شوند؛ بنابراین نماد فملی مربوط به صنعت فلزات اساسی و شرکت صنایع ملی مس ایران است.
در ادامه برخی از نمادهای اختصاری صنایع بورس اوراق بهادار را بررسی خواهیم کرد.
حروف اختصاری در ابتدای هر نماد بورس نشان دهنده‌ی چه صنعتی است؟
حرف (ف) » نشان دهنده‌ی گروه فلزات اساسی است؛ که در این میان نمادهای هرمز «فولاد هرمزگان جنوب»، فجر «فولاد امیرکبیر کاشان»، میدکو «هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه»، کیمیا «معدنی کیمیای زنجان گستران»،کاوه «فولاد کاوه جنوب کیش»، ارفع، زنگان و ذوب استثنا هستند.
حرف (و) » نشان دهنده‌ی گروه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری است و نماد دی «بانک دی» استثنای این گروه محسوب می‌شود. علاوه بر این گروه سرمایه‌گذاری‌ها نیز با حرف «و» آغاز می‌شوند؛ ازجمله نمادهای این گروه می‌توان به وسپه، وخارزم و وبیمه اشاره کرد. نمادهای پردیس «سرمایه‌گذاری پردیس»، گوهران «سرمایه‌گذاری توسعه گستران امید»، اعتلا «شرکت سرمایه‌گذاری اعتلا البرز»، سرچشمه «سرمایه‌گذاری مس سرچشمه» و سردبیر «سرمایه‌گذاری تدبیرگران فارس و خوزستان» از این قاعده پیروی نمی‌کنند.
حرف «س» در ابتدای هر نماد گروه سیمان، آهک و گچ را نشان می‌دهد. ازجمله نمادهای این گروه می‌توان به ستران «سیمان تهران» و سبزوا «سیمان لار سبزوار» اشاره کرد.
گروه محصولات غذایی با حرف «غ» شناخته می‌شوند. نمادهای تبرک و بهپاک از استثناهای این گروه هستند. البته صنعت قند و شکر، در گروه جداگانه‌ای قرار می‌گیرد و نام نمادهای بورسی این گروه با حرف «ق» آغاز می‌شود. برای مثال نمادهای قنیشا، قلرست و قثابت از نمادهای موجود در گروه قند و شکر هستند.
نمادهای چکاپا، چکارن و چکاوه تنها نمادهای گروه محصولات کاغذی هستند. نمادهای این گروه با حرف «چ» آغاز می‌شوند. این حرف برای گروه محصولات چوبی هم به کار برده می‌شود.
نمادهای نطرین و نمینو تنها نمادهای فعال گروه منسوجات هستند. نام نمادهای این گروه با حرف «ن» آغاز می‌شود.
گروه زراعت و خدمات وابسته با حرف «ز» شروع می‌شوند. نمادهای تلیسه «دامداری تلیسه نمونه» و سیمرغ از این قاعده پیروی نمی‌کنند.
در ابتدای نمادهای گروه کانی‌های غیرفلزی حرف «ک» وجود دارد. ازجمله نمادهای این گروه می‌توان به کسرام، کرازی و کسرا اشاره کرد. علاوه بر این حرف «ک» برای گروه مختص به استخراج زغال سنگ و استخراج کانی‌های فلزی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. کطبس، کپرور و کشرق تنها نمادهای فعال گروه زغال سنگ و کروی، کگهر و کگل از نمادهای گروه کانی‌های فلزی هستند.
نمادهای گروه ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی با حرف «ب» آغاز می‌شود. بسویچ، بموتو و بکام از نمادهای این گروه می‌باشند.
حرف (ش) » در ابتدای نمادهای معاملاتی گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای دیده می‌شود. ازجمله نمادهای این گروه می‌توان به شبندر، شسپا و شتران اشاره کرد.
نمادهای گروه انبوه‌سازی، املاک و مستغلات عموما با حرف «ث» در ابتدای نام نماد شناخته می‌شوند. نمادهای ثمسکن، ثعمرا و ثتران نمادهای متعلق به این گروه هستند.
تمامی نمادهای گروه خودرو و ساخت قطعات با حرف «خ» آغاز می‌شوند. خودرو، خساپا و خپارس از نمادهای بزرگ و مهم این گروه می‌باشند.
در گروه اطلاعات و ارتباطات تنها سه نماد فعال وجود دارد. این نمادهای عبارت‌اند از: های وب، اپرداز و اوان. همانطور که مشخص است عمده نمادهای این گروه با حرف «اِ» آغاز می‌شوند.
گروه خدمات فنی و مهندسی که با حرف «ر» در ابتدای هر نماد شناخته می‌شود؛ در حال حاضر تنها سه نماد فعال دارد. رمپنا، رنیک و رتکو نمادهای فعال این گروه هستند.
نمادهای گروه حمل‌ونقل، انبارداری ارتباطات با حرف «ح» آغاز می‌شوند. نماد توریل «توکاریل» اسثنای این گروه محسوب می‌شود.
حرف (د) » در ابتدای هر نماد نشان‌دهنده‌ی گروه مواد و محصولات دارویی است. کاسپین «داروسازی کاسپین تأمین»، هجرت «پخش هجرت» و برکت «گروه دارویی برکت» از استثنای گروه دارویی می‌باشند.
گروه لاستیک و پلاستیک با حرف «پ» شروع می‌شود. پلاسک، پردرخش و پاسا از نمادهای این گروه هستند.
گروه ماشین‌آلات و تجهیزات با حروف «ت» یا «ل» آغاز می‌شوند. لابسا، تکمبا، تایرا و لبوتان ازجمله نمادهای گروه ماشین‌آلات و تجهیزات محسوب می‌شوند.
نمادهای گروه عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم با عمدتاً با حرف «ب» شروع می‌شوند. در این گروه نمادهای مبین «پتروشیمی مبین» و دماوند «تولید نیروی برق دماوند» استثنا محسوب می‌شوند.
نماد بورس مربوط به ابزارهای مالی قابل معامله در بورس اوراق بهادار
علاوه بر آنچه گفته شد علائم اختصاری دیگری هم در بورس اوراق بهادار وجود دارد. به طور مثال با مراجعه به سایت شرکت فناوری بورس علاوه بر نماد شرکت‌های بورسی با نمادهایی همچون وسبحانح، تسه، اخزا و … رو به رو خواهید شد؛ این نمادها درواقع نشان‌دهنده‌ی ابزارهای مالی قابل معاملهی دیگری غیر از سهام شرکت‌ها در بازار بورس و فرابورس هستند.
هرگاه در انتهای یک نماد معاملاتی حرف «ح» وجود داشت؛ این نماد مربوط به حق تقدم آن نماد است که در بازه‌ی زمانی معینی در بورس قابل معامله بوده و پس از آن نماد مربوط به حق تقدم بسته خواهد شد و حق تقدم مانند سهام عادی شرکت معامله می‌شود.
نمادهای که بانام اخزا آغاز می‌شوند، نشان دهنده‌ی اسناد خزانه دولتی بوده و در بازار فرابورس معامله می‌شوند.
نمادهایی بانام تسه که در بازار فرابورس ایران معامله می‌شوند همان اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن یا امتیاز تسهیلات مسکن بوده که سررسید مشخصی دارند.
اگر در ابتدای نام نماد بورس حرف «ض» وجود داشت : نشان‌دهنده‌ی آن است که این نماد متعلق به اختیار خرید یک نماد در بازار بورس یا فرابورس است.
در اینجا باید به این نکته اشاره کرد؛ نمادهایی که متعلق به ابزارهای مالی مانند حق تقدم، اسناد خزانه، امتیاز تسهیلات مسکن و … هستند، تنها در دوره‌ی خاصی در بازار بورس یا فرابورس معامله می‌شوند و دارای سررسید مشخصی هستند ولی نمادهای متعلق به سهام شرکت‌ها تا زمان انحلال شرکت در بازار بورس اوراق بهادار قابل معامله خواهند بود.
