عرضه اولیه
در مطالب پیشین نمادبان بارها به عرضه اولیه اشاره شد و بیان کردیم که به نخستین باری که سهام شرکتی در بازار بورس عرضه می‌شود را عرضه اولیه آن نماد می‌نامیم. ممکن است این شرکت‌ها سالیان زیادی فعالیت موفق داشته اما هرگز وارد بازار بورس نشده و سهام خود را به عموم ارائه نکرده باشند .
تعریف پذیره‌نویسی
به طور خلاصه می‌توان پذیره نویسی را تعهد به تامین سرمایه‌ی اولیه شرکت‌ها پیش از ثبت و شروع به کار آن‌ها دانست. به این معنا که افراد پیش از شروع به کار و حتی ثبت شرکت‌ها اوراق پذیره‌نویسی آن را خریداری می‌کنند و تعهد می‌کنند که بخشی از سرمایه‌ی مورد نیاز این شرکت‌ها را تامین نموده و صاحب بخشی از سهامی عام آن بشوند.
فرایند پذیره نویسی
هرگاه در بورس از پذیره‌نویسی نامی به میان می‌آید به این معناست که طرف سرمایه‌گذار تعهد می‌کند که برای خرید قسمتی از سهام ناشر وجه را پرداخت کند و به تامین مالی شرکت کمک کند، چرا که تشکیل شرکت سهامی عام وابسته به تعهد کل سرمایه از جانب موسسان و سهامداران است. پس از انجام مراحل اولیه‌ی ثبت شرکت اعلامیه‌ی پذیره‌نویسی در روزنامه‌ای مشخص منتشر شده و خریداران از آن آگاهی پیدا می‌کنند و طی جلسه‌ای تعهد پرداخت سرمایه به اطلاع سهامداران رسیده و امضا می‌شود. تفاوتی که میان پذیره‌نویسی و عرضه اولیه وجود دارد این است که در عرضه اولیه برای هرسهم، بازه‌ی قیمت تعریف می‌شود. اما پذیره‌نویسی بر اساس قیمت اسمی یعنی ۱۰۰ تومان انجام می‌گیرد. ثبت سفارش عرضه اولیه معمولا در طی دوساعت صورت گرفته و مهلت پذیره‌نویسی معمولا یک ماهه است. دیگر آن که عرضه اولیه پس از گذشت دوروز به طور عادی و با دامنه‌ی پنج درصد قابل معامله خواهد بود، اما اتمام فرایند پذیره‌نویسی پایان کارنبوده و پروسه‌ی چند هفته و حتی چندماهه‌ی مراحل ثبت شرکت، بازگشایی و معامله‌ی نماد را به تعویق می‌اندازد.
تفاوت عرضه اولیه و پذیره‌نویسی
تفاوت‌های عرضه اولیه و پذیره نویسی سهام در چند وجه زیر خلاصه می‌شود:
- فعالیت شرکت
شاید واضح‌ترین تفاوت این دو مفهوم در نوع کارکرد آن‌ها باشد. هنگامی که سخن از پذیره‌نویسی به میان می‌آید منظور تقبل کردن تعهداتی است که طی آن افراد موظف می‌شوند قسمتی از سرمایه‌ی شرکت‌ها را پیش از ثبت و شروع به فعالیت آن شرکت‌ها پرداخت کنند و درواقع نیاز به سرمایه‌ی آغاز فعالیت شرکت‌ها را تامین کنند. اما عرضه اولیه برای شرکت‌هایی است که فعالیت خود را شاید از مدت‌ها قبل آغاز کرده و به تازگی تصمیم گرفته اند سهامی خاص خود را به عموم واگذار کنند.
- قیمت
برای هر عرضه اولیه بازه‌ی قیمتی از پیش تعیین می‌شود و سرمایه‌گذاران سفارش‌های خود را در محدوده‌ی همین قیمت تعیین شده ثبت کرده و خریداری می‌کنند. برای مثال در اطلاعیه‌ی عرضه‌ی اولیه شرکت تهیه و توزیع غذای دنا با نماد گدنا قید می‌شود که بازه‌ی قیمتی هر سهم بین ۵۸۰ تا ۶۰۰ تومان در نظرگرفته شده و خریداران سفارش خود را در این بازه ثبت می‌کنند. اما پذیره نویسی با قیمت اسمی ۱۰۰ تومان انجام می‌شود.
- بازه‌ی زمانی خرید
برای خرید عرضه اولیه معمولا یک زمان دوساعته تعیین شده و به اطلاع عموم می‌رسانند. اما پذیره‌نویسی تا زمانی که تمام اوراق مدنظر به فروش برسد ادامه می‌یابد و برای این منظور یک مهلت ۳۰ روزه در نظر گرفته می‌شود که در برخی موارد تا ۶۰ روز نیز قابل تمدید می‌شود. اگر تمام این اوراق به فروش نروند کارگزاراان طبق توافق موظف به خرید باقیمانده‌ی اوراق هستند.
- زمان قابل معامله شدن
یک روز پس از عرضه اولیه، سهام آن با ۵٪ دامنه نوسان قابل معامله خواهندبود. اما در پذیره‌نویسی پس از انجام تمام فرایندهای مربوط به ثبت شرکت نماد آن بازگشایی شده و سهام داد و ستد خواهد شد. طی شدن این پروسه زمانبندی دقیقی نداشته و ممکن است هفته‌ها و ماه‌ها طول بکشد.
